De Europese Green Deal, die een CO2-neutraal Europa tegen 2050 beoogt, kent een ernstige tekortkoming. Het groene beleid van de EU veroorzaakt meer kwalijke emissies in landen buiten de EU dan we zelf besparen. Dat concluderen onderzoekers van de Universiteit van Groningen.
Terwijl de uitstoot binnen Europa daalt door Green Deal-maatregelen zoals herbebossing en biologische landbouw, stijgen de emissies elders drastisch. Landen zoals Afrika en Zuid-Amerika moeten hun landbouwproductie uitbreiden om de Europese krimp van voedselproductie op te vangen. Dat zal ten koste gaan van bossen en biodiversiteit.

Hoewel Europa zichzelf als duurzaam presenteert, verschuift de Green Deal haar ecologische last naar kwetsbare regio’s buiten haar grenzen. Dat is de teneur van een recent in Nature gepubliceerd onderzoek van de Universiteit van Groningen.

Een belangrijke oorzaak is de wisselwerking tussen maatregelen binnen de EU en de impact op landgebruik elders. Zo wil de Green Deal onder meer drie miljard bomen planten, een ambitieus plan voor biodiversiteit en klimaatverandering. Maar bossen nemen landbouwgrond in beslag, waardoor voedselproductie verschuift naar landen buiten Europa. Dit leidt tot ontbossing en verhoogde uitstoot, aangezien landbouwgebieden in Afrika en Zuid-Amerika doorgaans worden uitgebreid door natuurlijke ecosystemen in gebruik te nemen voor landbouw. De natuur lijdt significant extra als gevolg van de aanmerkelijk beperktere productiviteit per hectare in die regio's in vergelijking met de EU.

Hoewel de Green Deal voorschriften bevat die de invoer van producten verbieden waarvoor ontbossing heeft plaatsgevonden, zijn deze regels moeilijk afdwingbaar. Producenten kunnen eenvoudig ontbossen voor lokale markten en bestaande landbouwgrond gebruiken voor export naar Europa. Hierdoor blijven de voordelen voor de mondiale uitstoot beperkt en worden de lasten verplaatst naar landen die minder middelen hebben om de gevolgen aan te pakken.

Daarnaast vraagt de Green Deal om een toename van biologische landbouw, wat meer landbouwgrond vereist en wederom druk legt op landgebruik buiten Europa.

Volgens de onderzoekers ondermijnen deze beleidsmaatregelen het wereldwijde milieuvoordeel dat de EU beoogt. Ze wijzen op een fundamentele scheefgroei tussen Europese doelstellingen en mondiale impact.

De analyse van de RUG betekent niet dat de Europese Green Deal geen belangrijke stap kan zijn in de strijd tegen klimaatverandering. De analyse toont echter wel aan dat de kosten van deze groene transitie grotendeels worden gedragen door landen buiten de EU als mensen wereldwijd en mensen in Europa in het bijzonder hun consumptie niet minderen.

Gebeurt dat niet dan vermindert de Deal de uitstoot binnen Europa, maar vergroot tegelijkertijd de uitstoot elders, wat resulteert in een netto verlies voor het wereldwijde klimaat en de biodiversiteit.