Wat is circulariteit? Boeren proberen de kringloop altijd zoveel mogelijk te rond te krijgen

Circulair werken, da’s bestaande materialen en producten zo lang mogelijk delen, verhuren, hergebruik en herstellen. Voor de landbouwsector is dat een tweede natuur. Na de oogst worden bijvoorbeeld aardappelen die te groot of te klein zijn voor de consument niet verspild. In plaats daarvan worden ze gevoerd aan het vee van een nabijgelegen boer. In het HappyClimi-project bekijkt Boerenbond samen met andere partners hoe ook restproducten uit de bierbrouwerij zoals bierdraf gevoederd kunnen worden. Samen met koolzaadschroot vormt dit een interessant voeder dat methaanemissies van de kudde vermindert. En de mest van dat vee? Die wordt weer op het aardappelveld gebruikt om de volgende oogst te voeden. Er ontstaat een mooie wisselwerking tussen plantaardige en dierlijke productie, die een essentieel onderdeel is van de natuurlijke kringloop die de landbouw al sinds mensenheugenis definieert.

Biobased
Dat biologische grondstoffen de absolute basis zijn voor de landbouw, speelt in haar voordeel. Industriële sectoren, die vaak afhankelijk zijn van fossiele grondstoffen, zien de dag van vandaag hun voorraaden slinken en zoeken naar duurzame alternatieven. Landbouwproducten bieden soelaas. Er zijn steeds meer voorbeelden te vinden van landbouwers die via innovatief ondernemerschap een nieuwe markt aanspreken door industriële toepassingen van biomassa. Zo worden aromatische kruiden zoals mierikswortel, grote engelwortel of lavas, die al eeuwenlang in onze regio groeien, nu gebruikt als duurzame, biogebaseerde alternatieven voor chemische grondstoffen in cosmetica. Betrouwbare en eerlijke partnerschappen tussen aanbieders en afnemers vormen hier, net zoals in andere economische sectoren, de basis voor nieuwe kansen en welvaart.

Wordt afval een nieuwe grondstof, dan heb je een grondstofverklaring nodig. Dergelijke lasten moeten verlicht worden willen we de transitie naar cirulair werken écht stimuleren

wie betaalt het?En daar wringt wel eens het schoentje. De kerntaak van de landbouwer is en blijft het produceren van lekker en gezond voedsel. Terecht, want op dat vlak is consuminderen geen optie – we kunnen simpelweg niet zonder. Maar zijn positie aan het begin van de agro-voedselketen geeft de landbouwer vaak niet de nodige onderhandelmarge. De prijs die hij krijgt voor zijn product is vaak niet evenredig met de moeite die het hem kost om dat product op duurzame, circulaire manier op de markt te brengen. Het matchen van een specifieke vraag met aanbod klinkt misschien eenvoudig, maar in de praktijk loopt dit zeker niet altijd vlot. Bovendien komt er vaak een hoop administratieve rompslomp bij kijken. Wordt afval een nieuwe grondstof, dan heb je een grondstofverklaring nodig. Dergelijke lasten moeten verlicht worden willen we de transitie naar cirulair werken écht stimuleren.

De landbouw speelt een cruciale rol in de brede omschakeling van een lineaire naar een circulaire economie. Voor mij is dat een economie waarin de boer zich inzet voor een breed scala aan actoren en daar eerlijk voor wordt beloond. Boerenbond zet zich binnen verschillende projecten in om boeren te helpen bij zowel het circulair werken op de boerderij, als bij het hergebruiken van reststromen uit andere sectoren en het vinden van nieuwe afzetmarkten binnen de bio-economie. Initiatieven als Aromaroots, Hennep+, ZeroW en Waste2Func zijn daar voorbeelden van. Maar noch boer, noch Boerenbond, kan het tij alleen doen keren. Enkel als we allemaal een duit in het zakje doen, kunnen we effectief met minder meer gaan doen. Zeker als welgestelde West-Europeanen, bezitten we echt wel genoeg om gelukkig te zijn. Investeren we dan niet beter die euro meer in een eerlijk product, met een eerlijke prijs voor de producent, dan in extra goederen die ons niet of amper gelukkiger maken?