Het afvalbeleid in Nederland staat op scherp. De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) zegt het contract op met Verpact, die de afvalwerking regelt en betaalt namens de industrie. Het besluit komt na maandenlange strubbelingen tussen de twee partijen, voornamelijk vanwege het afkeuren van een groot deel van het ingezamelde plastic afval, waarna het afval alsnog wordt verbrand.
Wanneer een vracht afval wordt afgekeurd, gaat die - inclusief het plastic dat prima te recyclen is - alsnog naar de verbrandingsoven. Vandaar dat hoge volume afgekeurd recyclebaar plastic
De overheid heeft bedrijven wettelijk verplicht om maximale recycling van hun verpakkingsmaterialen (denk aan de soepzakken van Unox, de chipszakken van PepsiCo, het plastic rond de gemarineerde spareribs van Albert Heijn en de melkpakken van FrieslandCampina) te regelen en te betalen. Verpact (voorheen het Afvalfonds) moest optreden als uitvoerende partij.

Bedrijven dragen een euro per kilo plastic af aan Verpact voor het verwerken en recyclen van het afval. Daarmee moest een schone inzamelstroom worden georganiseerd die geschikt is voor recycling.

Stijging afkeuringen
Gemeenten vragen consumenten hun afval te scheiden en leren hun inwoners wat wel en niet thuishoort bij het PMD-afval (plastic, metaal en drankkartons). Maar iets gaat daar nogal mis. Terwijl voorheen minder dan 1% van het ingezamelde PMD-afval werd afgekeurd voor recycling, loopt dat aandeel inmiddels soms op tot driekwart. Volgens Verpact komt dat omdat het te vervuild is. Al sinds 2020 ligt de grens per vracht op 15% vervuiling. De keuring van het afval gebeurt bij overslaglocaties in opdracht van Verpact. Wanneer een vracht afval wordt afgekeurd, gaat die - inclusief het plastic dat prima te recyclen is - alsnog naar de verbrandingsoven. Vandaar dat hoge volume afgekeurd recyclebaar plastic.

Impact op portemonnee en milieu
In het geval van afkeuring betekent dat gemeenten geen vergoeding ontvangen voor het ingezamelde PMD-afval. In plaats van dat afvalinzameling geld oplevert, moeten gemeenten betalen voor deze milieuvervuilende verbranding. De kosten kunnen oplopen tot ruim €2 miljoen. De financiële vergoeding die Verpact biedt aan gemeenten voor afvalinzameling is onvoldoende. Gemeenten zien zich genoodzaakt hun afvalstoffenheffing te verhogen om de kosten te dekken.

Daarom is de VNG klaar met Verpact en stoppen zij het afvalverwerkingscontract.

Ook in het statiegeld-dossier staat het functioneren van Verpact zwaar onder druk. De VNG en Verpact kunnen echter niet zonder elkaar en zijn in afwachting van een onafhankelijke bemiddelaar die het conflict moet oplossen. Verpact laat weten niet open te staan voor een verruiming van de vervuilingsnorm voor het PMD-afval. De echte vragen zijn natuurlijk of het realistisch was om vervuild en schoon plastic in één zak in te zamelen voor recycling en of de kosten daarvan voldoende realistisch zijn ingeschat.