De minister en de flat: advies aan de minister?

Een andere trouwe lezer vroeg me in het kader van de hier gevoerde discussie over varkens- en kippenverwaarding nog eens te kijken naar het artikel op de 1e en 2e pagina van de Volkskrant van vanmorgen (zie na de doorclick). Ik ga er graag op in, want ik ergerde me rot aan het uitzichtloze bericht.

De varkensboer moet groter om goedkoper te kunnen produceren. Anders komt hij zijn vlees niet meer kwijt. Er blijken 52 nieuwbouwprojecten voor varkensflats in het land te bestaan. Volgens Wouter van Eck van Milieudefensie is het een schandaal dat de overheid dat helemaal niet weet. Argument: "Bedrijven van deze grootte tasten het landschap wezenlijk aan. Omwonenden zijn in grote paniek."

Rare redenering. Ik dacht altijd dat Milieudefensie er voor een duurzame omgang met de natuur en niet voor landschappelijk schoon was.

Een andere NGO, Wakker Dier, wil € 0,85 heffen op een kilo varkensflatvlees en die geven aan de boeren die wel kleiner blijven werken. Alsof ze niet kunnen rekenen (klik door naar beneden) en niet willen begrijpen, waarom de boeren groot willen.

Wakker Dier gaat voor het NIMA-resultaat: varkens niet in mijn/onze achtertuin, dus Nederland uit. Weg ermee naar sweatshops in vreemde landen. Want reken maar: varkens blijven we eten.

En de minister moet voor 3 september een standpunt formuleren: wel of geen varkensflats. Wat zou je haar aanbevelen te schrijven?

De Volkskrant had er zelfs geen hint van een antwoord bij. Het is ook niet makkelijk, zoals onze discussie over verwaarden al liet zien. Uit de Volkskrant van vanmorgen:

Waarom willen varkensboeren steeds meer en steeds groter?

Schaalvergroting is de trend in de varkenshouderij. Het is de enige manier waarop de varkensboer de wereldwijde concurrentie het hoofd kan bieden, zeggen alle betrokkenen. Zolang consumenten niet meer willen betalen voor een kilo varkensvlees, zijn varkenshouders gedwongen varkens op grotere schaal te huisvesten. Boeren kunnen met de bouw van nieuwe stallen bovendien veel beter voldoen aan de strenge Nederlandse milieueisen.

Het bewijs dat de consument niet wil betalen is geleverd: ondanks alle inspanningen verkocht het biologische varkensvlees niet. De biologische sector is onlangs voor de helft gesaneerd. Het maakt voor het varken niet uit of het in een stal met duizend of tienduizend zit, beweren onderzoekers van Wageningen Universiteit. Wel signaleren zij dat het varken nu vooral levensruimte en afleiding ontbeert. Zijn welzijn is dus in het geding.

Horen megastallen niet gewoon thuis op een industrieterrein?

Ja, zeggen omwonenden van plannen voor megastallen: de afmeting en de bedrijfsvoering van de bedrijven zijn zodanig, dat je niet meer spreekt van boerderijen, maar van industrie?n. Ook vinden ze de wegen te smal voor het varkensvervoer, en zijn ze bang voor lawaai en stank. De omwonenden Ð vaak ook boeren Ð ageren minder tegen de leefomstandigheden van de varkens.

Brancheorganisatie LTO Nederland is tegen de verhuizing van het varkensbedrijf naar het industrieterrein. Daarmee wordt de band van het boerengezin en het landschap definitief losgelaten, denkt de organisatie. Ook de onderzoekers van Wageningen Universiteit vrezen het loslaten van deze traditionele binding. Voor de deskundigheid van varkensboeren komt dan ongeschoolde arbeid in de plaats.

Wat vindt de politiek van de megastallen?

Zowel gemeenten als provincie lijken te zijn overvallen door de grootschalige plannen. De uitvoerende provincies hadden met gunstige condities in de aangewezen gebieden voor de intensieve veehouderij vooral de belangen van hun eigen boeren op het oog. Nu Overijssel echter de invasie van Brabantse boeren op zich ziet afkomen pleit de provincie ervoor de compartimentering (opdeling in Oost, Zuid en de rest van Nederland) niet los te laten, zodat boeren met varkensrechten uit het zuiden niet naar oosten kunnen verhuizen.

Een Kamermeerderheid is ook voor uitstel van de regeling. Minister Verburg van Landbouw heeft beloofd voor 3 september haar standpunt hierover in een brief te verwoorden. Bij plannen voor megastallen is LTO degene die moet waken dat deze plannen in de regio steun verwerven en evenwichtig zijn, vindt zij.

Wat verdient de boer aan zijn varkens?

Het Landbouw Economische Instituut maakte in 2004 met Ôeen varkenskolomÕ duidelijk wat alle schakels aan het varken verdienen. In 2004 verdiende de varkensboer nog 40 cent (6 procent) op een kilo varkensvlees waarvoor de consument 6,16 euro neertelde. Hij kreeg 2,16 euro voor een kilo geslacht vlees, en moest daarvan 1,76 euro afstaan aan zijn toeleveranciers.

Deze week krijgt hij 1,32 per kilo. Dat is ver onder zijn kostprijs van 1,56. Volgens het Agrarisch Dagblad komen steeds meer varkenshouders in betalingsproblemen. Door de hoge voerkosten en de kosten voor mestafzet is hun productie niet meer kostendekkend.

Zou een milieu- en dierenwelzijnheffing de oplossing zijn?

Volgens Milieudefensie is de trend van grootschaligheid te keren door een milieuheffing van 0,85 euro op elke kilo varkensvlees. De overheid moet het geld heffen en uitkeren aan boeren die op een dier- en milieuvriendelijke manier varkens willen houden. Zo komt het geld rechtstreeks bij de varkensboer en hoeft hij niet steeds goedkoper te produceren met steeds meer varkens.