1 min
In de pauze ontstond dat boeiende gesprek. "Vlees hoort bij mensen, want van planten alleen kun je niet goed leven," vertelde een voerwetenschapper me. "Ach, als mensen hier vegetarisch willen gaan eten omdat dat duurzaam zou zijn, dan maakt niemand uit de handel zich daar druk om", zei iemand die de markt kent. "Aan vegetarische producten is ook geld te verdienen en de vraag naar vlees in de wereld neemt toch toe. Dan maar geen vlees hier, elders zijn ze er dol op en hebben ze nog wat in te halen."
Het was weer eens een heel ander perspectief op duurzaamheid. Als we gezond en goed willen eten, kunnen we ook met wat minder mensen toe in plaats van met meer planten. Dat kan het ook uit. Duurzaamheid betekent volgens Rik Smits dat we ons zaad eens wat minder over Gods akker moeten laten stromen. Dan zijn we straks met minder en kan het allemaal uit.
Dat gaat niet lukken. Wij hier worden vega en Europeanen zorgen er vanzelf voor dat ze de aardkloot niet met z'n nog meer mensen vervuilen.
Het was een mooie bijeenkomst met uiterst reële mensen die het echt over duurzaamheid zouden willen hebben. Maar ja, wie is er nou geïnteresseerd in de werkelijkheid?
Op de consument na, is de Nederlandse burger al vegetarisch. Hij droomt zijn bijdrage aan de wereld duurzaam en gaat rustig naar bed. Met een condoom, want de pil is ongezond.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 3 augustus krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 3 augustus krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Hendrik J., wat je daar zegt over vlees klopt als een bus met wat de heren die ik noemde zeggen. Het kan wel met planten, maar het is heel ingewikkeld. En wat je daarna zegt is niet populair, maar bepaald juist: als je het evenwicht al snel destabliseert, dan moet je ophouden.
We hebben teveel taboe's.
Waarheid!?
Overbevolking en Afrika. In vele streken van Afrika is er sprake van overbevolking op plaatsen met relatief erg weinig mensen. Het huidige landbouw systeem is vanwege overexploitatie een bedreiging voor allerlei ecosystemen. Een grotere bevolkingsdichtheid zou wel eens een deel van de oplossing kunnen zijn. Intensievere landbouw, betere infrastructuur, betere distributie en transport systemen. (Zie Ester Boserup: The conditions of agricultural growth, 1965.
Henk Breman schrijft: The paradox of African agriculture is that agricultural development is inhibited at once by overexploitation of the land because of "overpopulation", and by poor market development because of ünderpopulation".
Overbevolking en onderbevolking kan dus beide waar zijn! (Boserups)
Gezondheid, vega en vlees: Alle proteïnen, of het nu van plantaardige of dierlijke oorsprong is, alle hebben de essentiële benodigde aminozuren die nodig zijn voor het menselijk metabolisme om onze proteïnen te kunnen maken. Maar geen plant heeft de ideale verhouding van deze aminozuren. Belangrijk: alle proteïnen uit graan (of het nu tarwe, rijst of maïs is) hebben een tekort aan lysine, terwijl alle proteïnen in groenten (erwten, bonen, linzen of soja) geen optimale hoeveelheid methionine hebben. Het is dus zaak wat betreft de keuze van vegetarisch voedsel een zeer bewuste combinatie te maken. Of we daar altijd de tijd voor nemen?
Vlees heeft een relatief hoge hoeveelheid perfect proteïne en het is nog lekker ook.
Jopie, ik hoorde er een uitspraak van de door de milieubeweging als 'boef bij uitstek' geziene firma Cargill die in het groot aan soja doet en graag een flinke stoot GMO Europa in zou willen varen. Zelfs ik viel er bijna van van mijn stoel: soja voeren aan melkkoeien is idioot.
Daar zit een wereld van economie onder. Dat weet ik. Maar het is verrassend hoe snel deze partijen schakelen en de realiteit onder 'wat het publiek wil' proberen te definiëren om van daaruit tot optima te komen. Een opener gesprek over realiteiten zo helpen die ook werkelijk tot optima te maken.
Vlees is weer een ander verhaal. De chemicus/medicus, oosterling en hoogleraar Frits Muskiet is het niet zo eens met je tegenvoorbeeld van die enorme (!) populatie die gelukkig niet net zoals de Chinezen en Z-Amerikanen nu massaal aan het vlees gaat. Voedseltechnoloog Van Boekel van de WUR al evenmin en Martijn Katan van de VU, die als voedingsleerman halverwege de disciplines van die twee zit al evenmin. Als we geen vlees eten, zullen we er complexe vleesvervangers voor moeten maken. Met een heleboel tech (dat wordt nog een marketinguitdaging waar de miliebeweging zich nog nauwelijks van bewust lijkt; de mindset waar ze zelf aan meehelpen staat niet eens op non-tech, maar op anti-tech). Welvarende mensen willen hoogwaardige eiwitten; dat is een historisch feit.
Het is ontegenzeggelijk waar dat we met minder toe kunnen (en moeten!) dan wij er op het menu hebben staan en het is ook ontegenzeggelijk waar dat minder vlees eten voor aanzienlijke betere voerefficiency van mensen zou zorgen. Ik begreep van Rudy Rabbinge dat een Nederlandse agronoom in de jaren '60 uitrekende dat we op een plantaardig menu zelfs wel tot zo'n 50 miljard mensen op aarde kunnen voeden. Die 9 miljard in 2030 die nu als schrikbeeld rondgaan klinken er als een lachertje bij.
De vraag is of we dat moeten willen; gegeven wat die mensen nu eenmaal doen omdat ze ook maar gewoon mensen zijn. Om dat perspectief gaat het me.
Enne ... maak je geen zorgen: ik vertrouw niemand met een belang als hoeder van de waarheid. Ik vertrouw alleen de open clash der perspectieven.
God bewaar ons (om even in de terminologie te blijven) als veevoerproducenten en vleeshandelaren in de toekomst als hoeders van de waarheid moeten worden gezien. Met uitspraken als "Vlees hoort bij mensen, want van planten alleen kun je niet goed leven," ga je voorbij aan de realiteit van landen als India, Nepal en Bangladesh, waar ze gemiddeld ongeveer 5 tot 6 kg vlees per jaar eten en toch leven! En zelfs neuken, Dick. Wel is wat minder overgewicht.
De vleeshandel maakt zich dan ook nog niet druk om India en blijkbaar nog veel minder om klimaatproblemen, tenzij die met wat extra plofkip op te lossen is. Het is jammer dat ik deze verhelderende bijeenkomst met zulke reële mensen gemist heb. Ik zou willen suggereren wat voerwetenschappers en vleeshandelaren in een volgend kabinet te plaatsen, met Scheringa als voorzitter van de AFM. De waarheid zal zegevieren.
Wel perspectief op duurzaamheid in bovenstaande bijeenkomst nu zo anders was, ontgaat me. Was er eind 1700 niet ene meneer Malthus die al iets dergelijks suggereerde? bovenstaand verhaal klinkt me net iets teveel als borrelpraat van cynische mannen in grijze pakken.