Dat zei het Centraal Bureau voor de Levensmiddelenhandel (CBL) vorig jaar al. Gisteren sloegen de levensmiddelenverkopers en -makers de handen ineen om het nog eens duidelijk naar 'Europa' te herhalen: laat bulk gewoon bulk, dan kunnen we het overal inkopen. Zij letten wel op de eisen die je eraan moet stellen. Consumenten moeten daar maar op vertrouwen.

'Europa' wil meer op het etiket, maar dat willen onze supers, Stegemannen, Marsen en Unilevers niet. De Volkskrant schrijft: "Volgens hen [wordt] ten onrechte gedacht dat de herkomst van een product iets zegt over de kwaliteit, veiligheid of duurzaamheid van dat product." Europa wil iets bereiken, dat zo niet werkt, zeggen ze dus.

Anderhalf jaar geleden nam ik hier Marc Jansen van het CBL op de korrel. Hij deed in Spanje soortgelijke uitspraken over etikettering als dezer dagen ook weer in de pers komen, maar ik bleek hem verkeerd te hebben begrepen. Hij aarzelde niet en maakte hier duidelijk wat hij wel bedoelde en gezegd had:

Ik heb er in Almeria (of all places maar wel een belangrijk Europees tuinbouwgebied) voor gepleit om de VERPLICHTE herkomstetikettering af te schaffen. Zonder verdere informatie zegt land van herkomst vermelding namelijk helemaal niets. Uit “Holland” kan rommel komen, uit Spanje (Andalusie?, Almeria?) het beste product wat je je als consument maar kunt wensen. En andersom kan het natuurlijk ook. En dat geldt ook voor Rusland, Marokko, Iran, Canada of Polen.
Voor verse landbouwproducten (AGF, vlees, eieren) geldt de Landbouwkwaliteitswetgeving van LNV (en daaraan voorafgaand het Brussels DG-Agri) en stamt nog uit de begindagen van wat nu de Europese Unie is. Daarin staat naast verplichte vermelding van land van herkomst ook bijvoorbeeld verplichte klasse-aanduiding. Deze aanduidingen op het etiket of de schapkaart zegt als zodanig niets. Ik heb niet gezegd (zoals de kop suggereert) dat de consument helemaal niet mag weten waar voedsel vandaan komt. Mijn stelling is dat supermarkten als geen ander (en zeker niet de overheid) de wensen van de consument kennen en als land van herkomst belangrijk is dan wordt dat zonder morren gegeven. In ieder geval de Nederlandse supermarkten stellen kwaliteitseisen die verder gaan dan wetgeving. Supermarkten doen dan ook zaken met ketens (en de mensen die daarbij betrokken zijn) en niet met landen.De Landbouwkwaliteitswetgeving wordt door de nieuwe lidstaten gebruikt om de performance van de eigen land- en tuinbouwsector te verbeteren. In de oude lidstaten wordt deze wetgeving door boeren en tuinders gebruikt om importen tegen te gaan. Met de impliciete veronderstelling dat Nederlandse telers het beter doen dan Spaanse of Marokkaanse. Zo generalistisch mag je dat m.i. niet stellen. En wat te denken van de oorsprongseisen op het etiket van rundvlees? Er moet vermeld worden waar het dier is geboren, gemest, geslacht en verwerkt. In potentie 4 verschillende landen dus. En wat zegt dat vervolgens?? Voor rundvlees zijn de 4 landen van herkomst-verplichtingen opgesteld na de BSE-crisis. Frankrijk heeft dat er toen in Brussel doorgedrukt omdat ze zeker wilden stellen dat ze geen Brits rundvlees zouden kunnen importeren. Mijns inziens pure handelspolitiek (en wellicht dieperliggende historische emoties).
Foodlog gaat over feiten, gelukkig maar. Emoties zijn ook feiten, misschien ook maar gelukkig. Ik hoop echter wel op een feitelijke discussie over nut en noodzaak van door de overheid afgedwongen land van herkomst etikettering.

Jansen ziet dus een kans voor etiketten die ons wel interesseren. Alleen hoor je de supers dat niet hardop zeggen. De consumentenorganisaties en de foodlog's worden nu voor de zoveelste keer boos en komen weer met voorstellen voor etiketten die ons niet interesseren.Volgens de levensmiddelenmakers en -verkopers dan.

Kennelijk ligt er niettemin een kans voor transparantie. Tijd om het er eens fundamenteel over te hebben: waarom komen er geen etiketten die ons wél interesseren?
Dit artikel afdrukken