In de eerste helft van 2024 heeft de Europese Unie voor het eerst meer elektriciteit opgewekt met windmolens en zonnepanelen dan met fossiele brandstoffen. Een rapport van energiedenktank Ember bevestigt deze historische mijlpaal. De stroomproductie uit wind en zon groeide naar 30% van het Europese totaal, terwijl fossiele brandstoffen 27% bijdroegen​ (een afname van 17% ten opzichte van de eerste helft van 2023). De energiesector juicht, maar is er nog niet.
We zijn getuige van een historische verschuiving in de energiesector, die zich snel voltrekt.
Dertien EU-landen hebben in de periode januari tot en met juni 2024 meer stroom opgewekt met wind en zon dan met fossiele brandstoffen​. Nederland, Duitsland, België en Hongarije bereikten deze mijlpaal voor het eerst. De afname van fossiele brandstoffen was vooral te merken aan het gebruik van steenkool, dat met bijna een kwart daalde. Het gebruik van aardgas daalde met 14%.

De positieve cijfers komen deels door de uitbreiding van de groene stroomvoorziening en deels door de gunstige weersomstandigheden. Nederland heeft grote stappen gezet met de bouw van nieuwe windparken op de Noordzee; in de eerste helft van 2024 waaide het behoorlijk hard.

Volgens Chris Rosslowe van Ember krimpt de rol van fossiele energie door de snelle groei van zon en wind. “We zijn getuige van een historische verschuiving in de energiesector, die zich snel voltrekt.” Dit is niet alleen gunstig in de strijd tegen klimaatverandering, maar maakt de EU minder afhankelijk van gasimporten.

Knelpunt
Toch moet de energiesector niet te vroeg juichen. De auteurs van het rapport maken de kanttekening dat als de EU in dit tempo wil blijven verduurzamen, er betere plannen moeten komen om zonne- en windenergie op grote schaal te kunnen gebruiken. Verbruikers gebruiken namelijk niet ineens meer stroom op een zonnige of winderige dag. Een groot knelpunt blijft de opslag.

Op dit moment zijn de opslagmogelijkheden van zon- en windenergie beperkt. Dat leidt tot verspilling van overtollige energie, overbelaste stroomnetten en problemen met netaansluitingen. Batterijen zouden een oplossing kunnen bieden, maar die zijn duur en het winnen van de grondstoffen daarvoor is niet duurzaam.

Alleen met overheidssteun kan de energietransitie plaatsvinden omdat er grotere en risicovollere voorinvesteringen, voor nodig zijn dan bedrijven kunnen doen, voorspelden we op Foodlog al.