Wat hebben een golfbaan in Ermelo, zonnepark in Lochem, stadspark in Kerkrade, parkeerterrein in Almere, fietscrossbaan in Emmen en wijngaard in het Zuid-Limburgse Heuvelland met elkaar gemeen? Ze zijn allemaal ingericht op voormalige vuilnisbelten. Herbestemmen van oude stortplaatsen tot nieuwe toepassingen is een groeiende trend in Nederland, die bijdraagt aan zowel de lokale economie als duurzaamheid.
Nederland telt in totaal zo'n vierduizend voormalige stortplaatsen, alleen al in Gelderland zijn het er circa 800, aldus De Stentor. Bij elkaar beslaan ze een gebied dat ongeveer zo groot is als de stad Utrecht. De meeste stortplaatsen zijn al voor het midden van de jaren '90 gesloten, dankzij betere inzamelings-, verwerkings- en recyclingsmethodieken. Naar de oude stortplaatsen werd jarenlang niet omgekeken, behalve als er zich problemen voordeden.
Dat kon zijn omdat er asbest of verontreiniging in de grond bleek te zitten, of zware metalen in het grondwater. Of als hele voor- en achtertuinen afgegraven moeten worden omdat er 'plotseling' afval bovenkomt, zoals onlangs in Ermelo. Maar al te vaak zijn de voormalige stortplaatsen 'zorgenkindjes' voor de gemeentes waarin ze liggen. Afgraven en saneren is te kostbaar, een hek eromheen en de mensen weghouden is dan de eenvoudige oplossing.
'Eeuwigdurend'
Doodzonde, in ons dichtbevolkte en overvolle landje. "Er ligt heel veel potentie braak", zegt Hil Kuipers, projectmanager bij Afvalzorg in de krant. Dat bedrijf, opgericht en eigendom van de provincies Noord-Holland en Flevoland. geeft stortplaatsen een tweede leven als fietsberg of zonne- en recreatiepark, zoals bij Almere. Het kan namelijk aantrekkelijk zijn om een vuilnisbelt een nieuwe bestemming te geven. Gemeenten - en andere eigenaren - kunnen de locatie verkopen of verhuren en mogelijk het geld terugverdienen dat zij sowieso in het provinciale Nazorgfonds hebben moeten storten.
"Nazorg voor stortplaatsen is eeuwigdurend," zegt Ruurd van Wijhe van architecten en adviesbureau Sweco. Als een stortplaats niet afgegraven of gesaneerd wordt, moet er jaarlijks gemonitord en geïnspecteerd worden. Dat doet de provincie met geld uit het Nazorgfonds. Bovendien moet na 75 jaar de hele afdichting eraf, en er weer een nieuwe op. Voor woningbouw zijn de voormalige stortplaatsen dus minder geschikt, maar je hoeft er bepaald niet meteen een hek omheen te zetten en er met een grote boog omheen te lopen.
Afvalmining
En er is nog een mogelijk verdienmodel. Het beleid rond afvalverwerking is tegenwoordig gericht op zoveel mogelijk hergebruik. "Afval is een grondstof, hoor je de betrokken mensen steeds zeggen." Ga 'afvalminen', graaf het gestorte afval weer op en maak het geschikt voor hergebruik als 'secundaire bouwstoffen'. Daar is geld mee te verdienen.
Afvaldumping
We mogen ons in Nederland gelukkig prijzen met de strenge regelgeving en zorgplicht rondom afval en stortplaatsen. Het Nederlandse model staat in schril contrast met de situatie in Groot-Brittannië, waar de introductie van vuilstortbelasting in 1996 en een latere verhoging hebben geleid tot voor criminelen lucratieve, maar voor de natuur dramatische, illegale afvaldumpingspraktijken.
In Groot-Brittannië zijn er naar schatting vijfhonderd illegale stortplaatsen in bossen, natuurgebieden en op stranden, schrijft de Volkskrant. De vuilstortbelasting, bedoeld om recycling te stimuleren, heeft een averechts effect gehad. Alleen al in Hoad’s Wood, het bos dat bekend werd doordat de verhalen van Winnie de Poeh zich daar afspelen, is de Britse schatkist ongeveer £3 miljoen misgelopen door illegale stort, uitgevoerd door de georganiseerde misdaad. Maandenlang reden vrachtwagens vol afval er ongestoord af en aan. Met als gevolg dat er nu een berg van 30 miljoen kilo afval ligt. En niemand die zich dáár een golfbaan of fietsparcours op kan voorstellen.
Dat kon zijn omdat er asbest of verontreiniging in de grond bleek te zitten, of zware metalen in het grondwater. Of als hele voor- en achtertuinen afgegraven moeten worden omdat er 'plotseling' afval bovenkomt, zoals onlangs in Ermelo. Maar al te vaak zijn de voormalige stortplaatsen 'zorgenkindjes' voor de gemeentes waarin ze liggen. Afgraven en saneren is te kostbaar, een hek eromheen en de mensen weghouden is dan de eenvoudige oplossing.
'Eeuwigdurend'
Doodzonde, in ons dichtbevolkte en overvolle landje. "Er ligt heel veel potentie braak", zegt Hil Kuipers, projectmanager bij Afvalzorg in de krant. Dat bedrijf, opgericht en eigendom van de provincies Noord-Holland en Flevoland. geeft stortplaatsen een tweede leven als fietsberg of zonne- en recreatiepark, zoals bij Almere. Het kan namelijk aantrekkelijk zijn om een vuilnisbelt een nieuwe bestemming te geven. Gemeenten - en andere eigenaren - kunnen de locatie verkopen of verhuren en mogelijk het geld terugverdienen dat zij sowieso in het provinciale Nazorgfonds hebben moeten storten.
"Nazorg voor stortplaatsen is eeuwigdurend," zegt Ruurd van Wijhe van architecten en adviesbureau Sweco. Als een stortplaats niet afgegraven of gesaneerd wordt, moet er jaarlijks gemonitord en geïnspecteerd worden. Dat doet de provincie met geld uit het Nazorgfonds. Bovendien moet na 75 jaar de hele afdichting eraf, en er weer een nieuwe op. Voor woningbouw zijn de voormalige stortplaatsen dus minder geschikt, maar je hoeft er bepaald niet meteen een hek omheen te zetten en er met een grote boog omheen te lopen.
Afvalmining
En er is nog een mogelijk verdienmodel. Het beleid rond afvalverwerking is tegenwoordig gericht op zoveel mogelijk hergebruik. "Afval is een grondstof, hoor je de betrokken mensen steeds zeggen." Ga 'afvalminen', graaf het gestorte afval weer op en maak het geschikt voor hergebruik als 'secundaire bouwstoffen'. Daar is geld mee te verdienen.
Afvaldumping
We mogen ons in Nederland gelukkig prijzen met de strenge regelgeving en zorgplicht rondom afval en stortplaatsen. Het Nederlandse model staat in schril contrast met de situatie in Groot-Brittannië, waar de introductie van vuilstortbelasting in 1996 en een latere verhoging hebben geleid tot voor criminelen lucratieve, maar voor de natuur dramatische, illegale afvaldumpingspraktijken.
In Groot-Brittannië zijn er naar schatting vijfhonderd illegale stortplaatsen in bossen, natuurgebieden en op stranden, schrijft de Volkskrant. De vuilstortbelasting, bedoeld om recycling te stimuleren, heeft een averechts effect gehad. Alleen al in Hoad’s Wood, het bos dat bekend werd doordat de verhalen van Winnie de Poeh zich daar afspelen, is de Britse schatkist ongeveer £3 miljoen misgelopen door illegale stort, uitgevoerd door de georganiseerde misdaad. Maandenlang reden vrachtwagens vol afval er ongestoord af en aan. Met als gevolg dat er nu een berg van 30 miljoen kilo afval ligt. En niemand die zich dáár een golfbaan of fietsparcours op kan voorstellen.