Wat is circulariteit? In een kringloop produceren vergt een systeemverandering

We leven in een complexe wereld met onderling samenhangende uitdagingen, waaronder vraagstukken met betrekking tot het ecosysteem, inkomensongelijkheid en een beperkt financieel economisch denken. De meest kritieke uitdaging waarmee we vandaag de dag worden geconfronteerd, is om in samenhang met sociale en ecologische vraagstukken te sturen naar een rechtvaardige, duurzame en welvarende samenleving. Een circulaire economie is hier onderdeel van.

De afgelopen 100 jaar is de bevolking gegroeid van ongeveer 1,5 miljard naar 8 miljard. Zo’n grote hoeveelheid mensen die gevoed, gekleed en gehuisvest moeten worden, legt een enorme druk op de middelen. Het verbruik van natuurlijke hulpbronnen is sinds 1970 meer dan verdrievoudigd, waardoor deze onder druk komen te staan. Deze druk wordt veroorzaakt door een economisch systeem dat gericht is op groei, in plaats van efficiëntie door circulair grondstoffengebruik. De middelen zijn niet geprijsd op basis van de werkelijke kosten.

Het onjuist beheren en het weggooien van afval leidt tot verontreiniging van lucht, water en bodem, schaarste aan hulpbronnen, verlies aan biodiversiteit, bodemerosie en gezondheidsrisico’s.

Hulpbronnen en hun waarde
Afgezien van hun waarde voor de mens en economie, hebben hulpbronnen en de natuur hun eigen intrinsieke waarde in de context van de levensondersteunende systemen van de planeet. Als gevolg van de aanhoudende groeiende vraag naar grondstoffen, deels veroorzaakt door overconsumptie en inefficiënt gebruik, is het huidige tempo van het verbruik van de hulpbronnen hoger dan het potentieel van de aarde voor het (her)genereren van hulpbronnen. De winning en verwerking van natuurlijke hulpbronnen zijn goed voor ongeveer 50% van de totale uitstoot van broeikasgassen, wat aanzienlijk bijdraagt aan de klimaatcrisis.

Prioriteiten in het terugdringen van het gebruik worden in wetgeving en beleid benoemd, maar niet gehandhaafd. Technologieën en innovaties voor de circulatie van hulpbronnen worden niet gezien als hoofdstroom en niet volledig benut.

De grondstoffentransitie is een overgang van een verspillend lineair gebruik naar een economie waarin hulpbronnen echt worden gewaardeerd en verstandig worden gebruikt

De grondstoffentransitie is een overgang van een verspillend lineair gebruik naar een economie waarin hulpbronnen echt worden gewaardeerd en verstandig worden gebruikt.

Het verlichten van de druk op hulpbronnen en natuurlijk systemen is mogelijk door implementatie van regeneratieve, op de natuur gebaseerde oplossingen, het minimaliseren van het gebruik van niet-hernieuwbare materialen en alternatieven vinden in duurzaam geproduceerde hernieuwbare energiebronnen of secundaire materialen. Ook het verlengen van de levenscyclus of het in omloop houden van materialen en producten. Vanuit het perspectief van productie, distributie en detailhandel is inzet op duurzaamheid, repareerbaarheid en modulariteit van belang. Vanuit het perspectief van de consument moet er een gedragsverandering komen in de manier waarop we materialen en producten gebruiken en weggooien. Afvalpreventie en downcycling kunnen in elk deel van de levenscyclus plaatsvinden. Dus in de productie rekening houden met het ontwerpen met het oog op recycleerbaarheid, circulerende inzet van bijproducten en afvalstromen van de productie en het toepassen van een breed scala aan recycle-activiteiten in de toeleveringsketen.

Hoewel het niet mogelijk is om alle hulpbronnen voor onbepaalde tijd te laten circuleren, zorgt het circulaire economische model wel voor teruglevering in het productiesysteem.

Rol van de financiële sector
Om dit te realiseren zal er een systeemverandering moeten plaatsvinden waarbij alle partijen in de keten moeten bijdragen. Ook de financiële sector heeft een belangrijke taak in de transitie naar een regeneratieve en vernieuwende economie met een sociaal paradigma: het creëren van een welvarend leven voor alle mensen op een bloeiende planeet. Triodos Bank speelt als waarden gedreven financiële instelling een actieve rol bij het versnellen van de invoering van regeneratieve praktijken in de levenscyclus van grondstoffen door het stimuleren van duurzaam bouwen, reparatie en recycling na consumptie, terugwinning van materialen, natuurherstelprojecten, enzovoorts. Dit doen we door weloverwogen leningen, investeringen en donaties te verstrekken aan producenten, verwerkers en detailhandelaren die bijdragen aan deze vraagstukken.

Vanuit het perspectief van Triodos Bank is circulaire economie niet alleen een gemanipuleerde economische benadering van hulpbronnen, maar meer een fundamenteel herontwerp van de samenleving. Een sociaal ingebedde circulaire economie die hulpbronnen op een duurzame manier beheert, bijdraagt aan natuurbehoud en uiteindelijk duurzame ontwikkeling op lange termijn realiseert op ecologisch, economisch en sociaal gebied. Denk aan een succesvolle voedseltransitie met verschillende initiatieven in de voedingssector.

In overeenstemming met de aandachtspunten van deze transitie heeft Triodos Bank bij het ontwerp en bouw van haar eigen kantoor de natuur in stand gehouden en hersteld. Het gebruik van sterk vervuilende en energie-intensieve materialen zoals staal en beton is geminimaliseerd, met focus op lokaal geproduceerde en secundaire bio-gebaseerde materialen zoals hout. Boven de parkeerplaats worden zonnepanelen gebruikt om energie op te wekken voor het opladen van voertuigen en het elektriciteitsnet. Tegelijkertijd wordt er ingezet op het minimaliseren van negatieve effecten en regeneratie van omringende ecosystemen en biodiversiteit. Het is een modulair gebouw dat uit elkaar kan worden gehaald en de materialen kunnen worden hergebruikt, met een productenpaspoort voor alle gebruikte materialen. Bovendien is er een systeem voor het terugwinnen van water.