Verhalen over eten en wat je ervan wilt weten. In het Vlaams-Hollandse draadje over ettekeis zei Brusselaar Nick Trachet vanmorgen dat het wel wat meer over die verhalen mag gaan dan over al dat Hollands-dominese gezemel over ethiek en het wel of niet mogen eten en houden van dieren. Het houdt ons af van de werkelijkheid van ons voedsel. Heel toepasselijk. Gisteren ging ik op pad naar Wolvega om daar voor de melkveehouders van LTO Noord Weststellingwerf mijn kijk op landbouw en voedselvoorziening te geven. Of ze hier door hun reacties een zwengel willen geven aan dat verhaal, laat ik graag aan hen. Ik verklap alvast dat ik pas laat thuis was. Ik gaf er mijn mening:
1. er is niet één grote oplossing voor boerenland in crisis, maar er zijn er vele
2. niet kiezen leidt tot een gedwongen groei waar je niet meer uit weg kunt. Je moet dus weten wat je doet als je dat eigenlijk niet wilt of kunt. Anders is het groeien en vroeger of later opgeslokt worden. Goed- of kwaadschiks, dat valt niet te voorspellen.
3. enige schaal is nodig om economisch duurzaam te kunnen werken, maar er zijn zowel lokale, regionale als internationaal opererende bedrijven denkbaar
De laatste maken bulk, die moet ook ergens gemaakt worden door lieden die excelleren in kostenbeheersing. Misschien zijn 10-50 industriële boeren wel genoeg in Nederland. De mannen en vrouwen die dat kunnen zijn wel te vinden. Daar zit het probleem niet. De werkelijke zorgen gaan dus zitten in die kleinere die een bijzonderder of lekkerder (basis)product moeten maken omdat ze de tuinmannen van ons landschap zijn. Het moet wel wat opleveren en dat kan alleen als wij het graag willen kopen. Dat kan als ze ons burgers echte productinhoudelijke keuze bieden in plaats van tot 'authentiek' genepte bulk. Dat kan in vele gedaantes. Helemaal in hun uppie of in een verband van nieuwe coöperaties. In zuidelijke landen zijn die allang in ontwikkeling. Nederland loopt achter op dat gebied.
Ik zeg verder niks. Ben benieuwd of het publiek van gisteren zich hier in het online gesprek wil mengen.
Er valt iets te vertellen dat veel leuker is. 's Middags zou ik eerst langsgaan bij Janita en Jaro ten Berge, melkveehouders in Steggerda, een nog net Saksische enclave in Friesland. Ze wilden me al vroeg ontvangen om me hun bedrijf te kunnen laten zien. Dat deden ze door me mee te laten werken. Met Janita haalde ik de koeien van het land. Onderwijl hadden we het over de grasmat, biodiversiteit, het droogzetten van koeien, het gebruik van antibiotica, de zin en onzin daarover in de publieke opinie. Over sterke en zwakkere koeienrassen. Over kampioenmelkgevers en dubbeldoelkoeien die de boer minder gezondheidszorgen bezorgen maar wel veel moeite om ze rendabel te krijgen. Over de levensduur van een moderne melkkoe en hun eigen moedwillige beperking van de melkgift om meer balans te krijgen in de duurzaamheid van de koe en haar productiviteit. En over nog veel meer, zoals het onderhoud van het leegstromende platteland en de geldende Ot & Sien opvattingen die Nederland misschien eerder lelijker dan mooier zullen maken. Daarna gingen we de stal in en bleken ze besloten te hebben om me een inboerings-cursus melken te geven. Ik molk dus in. De koeien komen de melkstal in en weten precies waar ze willen staan en wat hun onderlinge schoolpleinverhoudingen wel en niet toelaten.
Onderwijl hadden we het over de individuele koeien. Jaro en Janita kennen ze allemaal. Weten precies welk dier, welke eigenaardigheden heeft. Welke soms een schop geven en welke zo mak zijn als maar kan. We hadden het ook over biologisch, de gezondheid van de dieren. De tevredenheid en het geluk van de beesten. Over het karakter van de dieren dat je tot verder dan hun klein- en achterkleinkinderen in hun nazaten terugvindt. Over de bewondering en voorkeuren van de boer voor zijn lievelingsbeesten die toch een keer 'weggaan'. Het gevoel daarover. En nog meer.
Als we het hadden gefilmd, in al die ontspanning, had het heel veel meer mensen kunnen bereiken dan een open boerderijdag waar 100 of 500 mensen komen. Zonder oordelen. Het is allemaal heel feitelijke informatie, die precies laat zien hoe het is, zit en gaat. Ik molk in en kreeg de smaak te pakken. Welke boer gaat me helpen invoeren? Laten inploegen? Laten inplukken? Laten inmaaien? Laten in-de-varkens-wegbrengen? Laten in ....
We nemen het op en gaan eens kijken of burgers dan boeren weer langzaamaan gaan begrijpen. En omgekeerd.
O ja, niet vergeten: op de Hayemaheerd kun je zelf inboeren. Niet Ot & Sien, maar echt.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 3 augustus krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 3 augustus krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Deze foodlogger :-)
welke foodloggers kan ik toevallig tegenkomen op de Sial? Ik ben er de 21ste...
Denk dat de melk van Europa meer uit het Oosten gaat komen. Oost Duitsland,Polen,Hongarije,Roemenie... Misschien zelfs wel Oekraïne.
Afstand is snel te overbruggen. Meer efficient werken.
Zo zijn de eisen hier minder, zo is er een Nederlander die een bedrijf gaat starten met 20.000 koeien, denk niet zoiets goed is voor het imago als het in Nl gebeurd, maar hier is het toch anders.
Mooi Dick, een paar maanden van dat soort ervaringen voeden en drijven mij ook nog steeds.
Ik ben reeds ingemolken, als er liefhebbers zijn komen jullie maar langs hoor. Niet in groepjes, de koeien zijn nogal snel van slag vandaar.
@Peter, Ik ga naar de Biovak hoor ;-)