De wereld beweegt zich richting een onvoorspelbare nieuwe fase van de klimaatcrisis. Dat zeggen klimaatonderzoekers in hun jaarlijkse rapport over de huidige toestand van het klimaat. Ze stellen dat de aarde op de rand staat van een onomkeerbare ramp.
De gevolgen van klimaatverandering zijn wereldwijd zichtbaar. In de Verenigde Staten volgden orkanen Debby en Helene elkaar snel op, met verwoestende overstromingen als gevolg. In Vietnam trof tyfoon Yagi hele gemeenschappen en er woekerden ongekende bosbranden in Canada. Aan de andere kant van de wereld vielen rivieren zoals de Amazone en de Mississippi droog, wat de drinkwatervoorziening en energieopwekking in gevaar brengt. Het is een wereld van extremen: te veel water op de ene plek, te weinig op de andere.
Het risico op extreem weer stijgt snel door de opwarming van de aarde. 'Ondanks zes IPCC-rapporten, 28 COP-bijeenkomsten, honderden andere rapporten en tienduizenden wetenschappelijke artikelen, heeft de wereld maar weinig vooruitgang geboekt in de strijd tegen klimaatverandering.' Zo alarmeren klimaatonderzoekers in alweer een nieuw rapport over de huidige toestand van het klimaat. Een coalitie van meer dan 15.000 onderzoekers uit 150 landen richt zich op 35 vitale functies van de aarde die als graadmeter dienen voor de gezondheid van onze planeet. Uit het rapport blijkt dat 25 van de onderzochte indicatoren het slechtste niveau ooit hebben bereikt. In 2023 stootte de energiesector voor het eerst meer dan 40 miljard ton CO2 uit. Bovendien groeide de wereldbevolking met 200.000 mensen per dag en nam het aantal stuks vee met 170.000 per dag toe.
Onomkeerbaar
En het wordt nog erger. De onderzoekers wijzen op weer-processen die zichzelf versterken en het klimaat verder uit balans brengen. Zo leidt het smelten van permafrost tot extra broeikasgasuitstoot, wat op zijn beurt het smelten van ijsmassa’s zoals op Groenland versnelt. Normaliter weerkaatst het witte oppervlak van het ijs het zonlicht, maar het smeltwater absorbeert juist de zonnestralen en warmt het zeewater op. Ook het afsterven van bossen draagt bij aan de opwarming, want dode bomen nemen geen CO2 meer op. Bovendien houdt warme lucht meer vocht vast, wat leidt tot nog intensere regenbuien. Volgens Samantha Burgess van de Copernicus Climate Change Service wordt de klimaatcrisis steeds grilliger en onvoorspelbaarder. Opwarming wordt een onomkeerbaar proces.
De toename van extreme weersomstandigheden heeft rampzalige gevolgen voor de biodiversiteit, ecosystemen en de mensheid. De onderzoekers waarschuwen dat de toekomst van de mensheid letterlijk aan een zijden draadje hangt: "Elke tiende graad brengt nog eens 100 miljoen mensen in contact met extreme hitte." Het Akkoord van Parijs heeft als doel de opwarming van de aarde te beperken tot ruim onder de 2°C, en idealiter tot 1,5°C, ten opzichte van pre-industriële niveaus. De tijd om te handelen is nu om een verdere opwarming van 2,7°C tegen het einde van de eeuw te voorkomen.
Onmiddellijk actie versus maatregelsceptics
Hoewel hernieuwbare energiebronnen zoals zon en wind in 2023 met 15% zijn gegroeid, blijft het gebruik van fossiele brandstoffen zoals kolen en olie domineren. De onderzoekers wijzen op de krachtige belangen van degenen die financieel profiteren van het huidige fossiele brandstoffen-systeem. Het rapport benadrukt dat klimaatverandering een kwestie van sociale rechtvaardigheid is: arme landen worden vaak het zwaarst getroffen, terwijl zij het minst bijdragen aan de uitstoot. Rijke landen moeten deze landen ondersteunen bij het aanpassen aan de veranderende omstandigheden, bijvoorbeeld door te investeren in hernieuwbare energie en infrastructuur.
De onderzoekers dringen aan op onmiddellijke en ingrijpende actie bij de wereldleiders die samenkomen tijdens de COP29-klimaattop in Azerbeidzjan aankomende maand. Denk aan een snelle afbouw van fossiele brandstoffen door het invoeren van een wereldwijde CO2-prijs, het drastisch verminderen van vleesconsumptie en het herstel van bossen. “Hoe sneller we netto-nuluitstoot bereiken, hoe eerder we risico's kunnen beperken”, zegt Burgess. Onderwijl is een klasse klimaatmaatregelensceptics ontstaan die wel degelijk gelooft in klimaatverandering maar niet meer in die ene klassieke maatregel van koolstofuitstootreductie. Zulke mensen geloven dat er meer te verwachten is van aanpassingen van onze manier van wonen, voedsel verbouwen en de inrichting van infrastructuur om ons te beschermen tegen een onvermijdelijk veel onherbergzamere wereld voor mensen.
Het risico op extreem weer stijgt snel door de opwarming van de aarde. 'Ondanks zes IPCC-rapporten, 28 COP-bijeenkomsten, honderden andere rapporten en tienduizenden wetenschappelijke artikelen, heeft de wereld maar weinig vooruitgang geboekt in de strijd tegen klimaatverandering.' Zo alarmeren klimaatonderzoekers in alweer een nieuw rapport over de huidige toestand van het klimaat. Een coalitie van meer dan 15.000 onderzoekers uit 150 landen richt zich op 35 vitale functies van de aarde die als graadmeter dienen voor de gezondheid van onze planeet. Uit het rapport blijkt dat 25 van de onderzochte indicatoren het slechtste niveau ooit hebben bereikt. In 2023 stootte de energiesector voor het eerst meer dan 40 miljard ton CO2 uit. Bovendien groeide de wereldbevolking met 200.000 mensen per dag en nam het aantal stuks vee met 170.000 per dag toe.
Onomkeerbaar
En het wordt nog erger. De onderzoekers wijzen op weer-processen die zichzelf versterken en het klimaat verder uit balans brengen. Zo leidt het smelten van permafrost tot extra broeikasgasuitstoot, wat op zijn beurt het smelten van ijsmassa’s zoals op Groenland versnelt. Normaliter weerkaatst het witte oppervlak van het ijs het zonlicht, maar het smeltwater absorbeert juist de zonnestralen en warmt het zeewater op. Ook het afsterven van bossen draagt bij aan de opwarming, want dode bomen nemen geen CO2 meer op. Bovendien houdt warme lucht meer vocht vast, wat leidt tot nog intensere regenbuien. Volgens Samantha Burgess van de Copernicus Climate Change Service wordt de klimaatcrisis steeds grilliger en onvoorspelbaarder. Opwarming wordt een onomkeerbaar proces.
De toename van extreme weersomstandigheden heeft rampzalige gevolgen voor de biodiversiteit, ecosystemen en de mensheid. De onderzoekers waarschuwen dat de toekomst van de mensheid letterlijk aan een zijden draadje hangt: "Elke tiende graad brengt nog eens 100 miljoen mensen in contact met extreme hitte." Het Akkoord van Parijs heeft als doel de opwarming van de aarde te beperken tot ruim onder de 2°C, en idealiter tot 1,5°C, ten opzichte van pre-industriële niveaus. De tijd om te handelen is nu om een verdere opwarming van 2,7°C tegen het einde van de eeuw te voorkomen.
Onmiddellijk actie versus maatregelsceptics
Hoewel hernieuwbare energiebronnen zoals zon en wind in 2023 met 15% zijn gegroeid, blijft het gebruik van fossiele brandstoffen zoals kolen en olie domineren. De onderzoekers wijzen op de krachtige belangen van degenen die financieel profiteren van het huidige fossiele brandstoffen-systeem. Het rapport benadrukt dat klimaatverandering een kwestie van sociale rechtvaardigheid is: arme landen worden vaak het zwaarst getroffen, terwijl zij het minst bijdragen aan de uitstoot. Rijke landen moeten deze landen ondersteunen bij het aanpassen aan de veranderende omstandigheden, bijvoorbeeld door te investeren in hernieuwbare energie en infrastructuur.
De onderzoekers dringen aan op onmiddellijke en ingrijpende actie bij de wereldleiders die samenkomen tijdens de COP29-klimaattop in Azerbeidzjan aankomende maand. Denk aan een snelle afbouw van fossiele brandstoffen door het invoeren van een wereldwijde CO2-prijs, het drastisch verminderen van vleesconsumptie en het herstel van bossen. “Hoe sneller we netto-nuluitstoot bereiken, hoe eerder we risico's kunnen beperken”, zegt Burgess. Onderwijl is een klasse klimaatmaatregelensceptics ontstaan die wel degelijk gelooft in klimaatverandering maar niet meer in die ene klassieke maatregel van koolstofuitstootreductie. Zulke mensen geloven dat er meer te verwachten is van aanpassingen van onze manier van wonen, voedsel verbouwen en de inrichting van infrastructuur om ons te beschermen tegen een onvermijdelijk veel onherbergzamere wereld voor mensen.
