Opinie Klimaatspychologie gaat over die andere gevechten

Jaap van der Stel, Sara Wortelboer en Sara Helmink waagden het om er een eerste boek over uit te brengen. Inleidend, verkennend, beschrijvend, voorzichtig, aftastend. Met dus weinig diepgang nog. Om eerst eens piketpaaltjes te slaan.

Bij het evengoed toch ruim 300 pagina’s dikke boek, kwam bij mij de vraag naar voren wat 'klimaat' in de psychologie van de westerse mens heeft geproblematiseerd.

Tuurlijk, klimaatverandering is een in de fysieke wereld waarneembare bedreiging, maar is daarbovenop ook verworden tot een platform om problemen op te maken.

Er speelden in onderstromen al conflicten, die in klimaat een ideale gastheer zagen om daarin de kop op te steken en er weelderig in te tieren.

Klimaat is daarmee vooral een strijdtoneel geworden waar eigenlijk andere gevechten plaatsvinden dan waar het ogenschijnlijk over gaat.

Het wezenlijke doel van dié conflicten is niet het oplossen daarvan, maar juist het voortbestaan ervan omdat ze nodig zijn om ervaren en gezien te worden, al is het in gemaskeerde vorm.

Zoals het ineens weigeren vlees te eten, alleen nog in oude tweedehandskleding willen lopen en niet meer mee op vliegvakantie gaan. Dat zijn voor de puber allemaal mogelijkheden om zich tegen de ouderlijke macht te verzetten.

Zo blijven klimaatconflicten ook op economisch en politiek niveau in de greep van behoeftes, verlangens, overtuigingen, patronen en pijnen die zich kennelijk moeilijk anders wel vruchtbaar laten uitwerken.

Als het klimaatvraagstuk van die psychologische oorlogvoeringen ontdaan zou worden, dan zou het terug kunnen keren tot z’n praktische proporties waardoor oplossingen makkelijk dichterbij komen.

Dit zou daarom de belangrijkste bijdrage van het nieuwe vakgebied van #klimaatpsychologie moeten zijn. De auteurs van het boek laten het evenwel onbesproken.

Misschien omdat genoemde sentimenten ook de auteurs parten spelen? Dit soort feedback wordt niet makkelijk gegeven, maar natuurlijk nog moeilijker ontvangen.

Het is precies deze gevoeligheid van het elkaar fout maken dat ‘klimaat’ ingewikkeld heeft gemaakt, en waarin dus ook de oplossing niet ligt.

Hoe dan wel? Door te ontpsychologiseren.

Mensen worden het makkelijk eens in een gedeëscaleerd samenzijn waar gefabriceerde tegenstellingen weg zijn gevallen in de veilige sfeer waarin iedereen zich als zichzelf opgenomen weet.

“Imagine all the people, living life in peace”, zong John Lennon.

Bedenk dat bjivoorbeeld ook ‘migratie’ (nog zo’n splijtzwam), gekoloniseerd is door reflexen uit de onderstroom.