Hoe groter de trek naar de stad, hoe rijker de mensen zijn. Dat was de algemene regel, die ook achter de pleidooien voor intensieve landbouw schuilt. Het World Development Report 2013 van de World Bank haalt die wetmatigheid onderuit.
"The urbanisation trap', noemt The Economist de vaststelling dat de trek naar de stad niet automatisch tot economische groei leidt. De ontwikkelingen in Azië die tot deze gedachtengang leidden, worden geïllustreerd door de linkergrafiek: de ontwikkeling in Aziatische landen van 1985 tot 2010. De rechtergrafiek laat echter zien dat in veel Afrikaanse landen de toename van de stadsbevolking niet automatisch tot economische groei leidt.
In het World Development Report 2013 valt te lezen dat een aantal van de grootste Afrikaanse landen, zoals Nigeria, weliswaar hun stadsbevolking explosief zag groeien, maar dat dit vooral gebeurde in de vorm van onproductieve sloppenwijken. De landen waar een groeiende stadsbevolking wel een economische groei genereert, Kenia, Ghana en Ethiopië, blijven met hun ontwikkelingscurve duidelijk achter bij de Aziatische voorbeelden.
Conclusie: steden zonder voldoende perspectief trekken een straatarme klasse aan die geen cent te makken heeft en omkomt van de honger zodra de prijzen van voedsel stijgen. 'The Urbanisation Trap' is dan ook tevens een voedingsbodem voor opstand en revolutie in met name Afrika.
Fotocredits: Chrissy Olson
Dit artikel afdrukken
In het World Development Report 2013 valt te lezen dat een aantal van de grootste Afrikaanse landen, zoals Nigeria, weliswaar hun stadsbevolking explosief zag groeien, maar dat dit vooral gebeurde in de vorm van onproductieve sloppenwijken. De landen waar een groeiende stadsbevolking wel een economische groei genereert, Kenia, Ghana en Ethiopië, blijven met hun ontwikkelingscurve duidelijk achter bij de Aziatische voorbeelden.
Conclusie: steden zonder voldoende perspectief trekken een straatarme klasse aan die geen cent te makken heeft en omkomt van de honger zodra de prijzen van voedsel stijgen. 'The Urbanisation Trap' is dan ook tevens een voedingsbodem voor opstand en revolutie in met name Afrika.
Fotocredits: Chrissy Olson
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 2 september krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 2 september krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Martha Rosler onder andere in haar Hermeslezing (2010) in Den Bosch, heeft een en ander gepubliceerd over urbanisatie... voor de uitgebreide versie Vooral omdat ze de wereld (urbanisatie) door de kunstenaarsbril bekijkt, maar tegelijkertijd ook 'wetenschappelijk' argumenteert, vond ik haar observaties destijds erg interessant.
Dick, het artikel van Bolkestein vond ik interessant. Met een aantal onverwachte stellingen.
Het gaat inderdaad over ontwikkelingshulp, maar het citaat waarmee je begint ging over het afro-socialistisch experiment in Tanzania. Dat werd van bovenaf ingevoerd en het fiasco dat volgde was volgens Bolkenstein juist dat dat kwam doordat de boeren er niet bij betrokken werden. Verrassend zegt hij:
"Bovendien had iedereen met enige ervaring moeten weten dat voor het socialisme op zijn minst een bekwame ambtenarij nodig is, die in Afrika totaal ontbreekt. "
Je laatste vraag:
" wat vergeten de sociologen eigenlijk of krijgen ze hun boodschap slecht over de bühne?"
is een kernvraag in veel discussies, o.a. over tegenstelling intensief of niet intensief. [feitelijk is de tegenstelling intensief vs ????]
De sociologie (en in het zelfde spoor: de sociaal-democratie) heeft moeite haar boodschap goed voor de bühne te brengen. En wel omdat we leven in een dilemma-tijdperk. Alleen is er ongelijkzijdigheid in die dilemma's. Met als gevolg dat sommigen er wel mee zitten en anderen schijnbaar* niet.
Voorbeeld: Rutte in verkiezingsdebat: "Ik wil drie dingen bereiken, 1: banen, 2: banen en 3: banen"
Communicatief zeer goed en moeilijk te pareren. Roemer had er moeite mee. En terecht. Want het dilemma is: uiteraard is het beter dat mensen een baan hebben ipv met een uitkering zinloos thuis te zitten. Maar bijv alle uitkeringen decimeren zorgt wel voor banen, banen en banen, maar niet automatisch tot welvaartsverbetering voor de hele maatschappij en zeker niet voor de onderkant.
De pleidooien voor een 'zinvolle nuchtere discussie over het nut van efficiënte voedselproductie" zoals Fresco en Dijkhuizen voorstaan vertaal ik vooor mijzelf - te veel - als ten eerste meer voedsel, ten tweede meer voedsel en ten derde meer voedsel.
De ongelijkzijdigheid zit hem daarin dat de logica ('"de nuance") van meer banen/voedsel bijna niet te ontkennen is. En het tegenspreken daarvan behoorlijk wat uitleg vergt.
* Het dilemma is overigens voor iedereen aanwezig. Fresco noemt het uitdrukkelijk wel (waarvoor hulde). Rutte niet, althans in het debat. En hij heeft zelfs gelijk. In de huidige wereldomvattende situatie is er vrijwel geen andere mogelijkheid dan deze richting. Zo zijn de maatschappelijke krachten momenteel verdeeld.
Dit klopt met de inzichten uit de complexity economics. Steden (lees concentraties) zijn niet perse zinvol. Dat worden ze pas als de juiste instituties aanwezig zijn als een beetje redelijk juridisch systeem en een ietwat betrouwbare (maar niet noodzakelijk vriendelijke) overheid. E.e.a. is het werk van Brian Arhur en dat is populair vertaald door Beinhocker. Zie bijv. http://www.pbl.nl/pbl-academielezing-eric-beinhocker-over-complexiteit-en-economie of lees zijn boek The Origin of Wealth.
Vandaag in de Volkskrant: Frits Bolkestein over sub-Sahara Afrika. Citaat:
"Maar het ergste wat men boeren kan aandoen, is hen van hun land halen. Het werd dan ook een enorm fiasco."
Bolkestein heeft het over ontwikkelingshulp en ondernemerszin. Die moet je lokaal laten, betoogt hij. Klopt als een bus. Je moet ook een visie hebben op het sociale stramien van een land (want Bolks visie lost de lokale uitstoot van mensen niet op). En daar komt'ie dus:
- agronomen kijken naar productie en vergeten economie en sociologie: mensen die geen geld hebben in de stad moeten eten van de vuilnisbelten (terwijl de rijken hun afval nu - met dank aan de 'duurzaamheid' - ook nog eens voor zichzelf gaan houden)
- economen vergeten soms de sociologie
- wat vergeten de sociologen eigenlijk of krijgen ze hun boodschap slecht over de bühne?
Jos, klopt. Die trein dendert door. Het is logisch: de kritische productiemiddelen om de rijke steden te voeden zijn zo laag rendabel, de inzet ervan wordt vanuit een zo beperkt aantal handen gestuurd en ze zijn zo zwaar gefinancierd, dat ze niet van koers kunnen veranderen.
Maar .... en dat is alles wat ik wil zeggen: intensivering door de wereld heel groot te maken is geen natuurwet. Zelfs geen economische (integendeel, want het leidt tot implosie). Intensivering met maximaal behoud van kringlopen binnen beperkte gebieden is een sociologisch én economisch fenomeen dat a) volstrekt denkbaar is en b) mogelijk een les en perspectief biedt voor een op dit moment in zijn voegen krakend systeem. Mijn kritische houding ten opzichte van Fresco wordt bepaald door de gedachte dat juist zij met haar invloed niet de toekomstbeelden schetst die eruit voortgaan, maar - ook nu in haar jongste boek (ik heb het nog niet uit, maar wel doorgebladerd) - het denken de facto beperkt tot het classicisme dat vertrekt vanuit de gedachte 'modern agriculture = efficient = big and gloBal'. De optie 'modern agriculture = efficient = gloCal' blijft op zijn best in de mist hangen. Hij heeft articulatie en verbeelding nodig.