2 min
Michiel van Yperen is werkzaam bij GS1, de organisatie die open standaarden ontwikkelt en beheert om producten, diensten, locaties en partijen in de toeleveringsketen te identificeren en te volgen. Hij is voormalig auditor van duurzaamheidskeurmerken in de Chinese maakindustrie en kan een boekje opendoen over misleiding en de schijnveiligheid die kleeft aan keurmerken. ‘Want je kunt zo’n keurmerk toch ook kopen?’
Mij is regelmatig van alles en nog wat aangeboden in ruil voor een goed rapport. Of wat dacht je van de modelfabriek die je te zien krijgt. Alles tip top in orde! Maar ondertussen worden orders door deze modelfabriek doorbesteed aan een andere fabriek die het voor minder geld doet en niet door de audit zou komen. Iedereen wint in zo’n constructie, behalve het milieu of die onderbetaalde arbeider.
Ongeacht de mogelijke misleiding en fraude, mag je er op vertrouwen dat de meeste bedrijven een keurmerk wel als een serieuze benchmark zien om bedrijfs- en productverbeteringen door te voeren. Zo is onlangs wetenschappelijk aangetoond dat houtbedrijven met het FSC-keurmerk daadwerkelijk bijdragen aan de biodiversiteit in hun goed beheerde bossen. Dus het kan wel! Het hangt vooral af hoe je erin staat als bedrijf. Zie je een keurmerk als ‘een moetje’ omdat je klant het wil, dan ben je eerder geneigd om de boel te flessen dan wanneer je het als ‘een kans’ ziet. Een kans om een beter, innovatiever en toekomstbestendiger bedrijf te worden. Een keurmerk stelt namelijk hogere normen dan de wet voorschrijft.
Keurmerken zorgen ook voor een gelijk speelveld in complexe toeleveringsketens van producten die van duizenden kilometers ver komen. Vaak uit landen met falende overheden die nauwelijks milieubeleid hebben en, als ze dat wel hebben, het niet handhaven. In dat soort internationale productieketens – en daar zijn er nogal wat van – is het fijn als er een onafhankelijke certificerende instantie de norm bewaakt, ongeacht land of wet.
En let wel: de meeste duurzaamheidskeurmerken zijn gebaseerd op een internationaal framework van afspraken die gemaakt zijn op VN-niveau, door de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) en door de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO).
Verwarring
Er zijn veel keurmerken voor hetzelfde, maar de verschillen zijn meestal niet bijster groot. Omdat het er te veel zijn, veroorzaken ze irritatie omdat consumenten door de bomen het bos niet meer zien. Voor elke sector, voor elke productgroep en in elk Europees land kom je een woud aan icoontjes tegen en zie daar nog maar eens chocolade van te maken. Meer regulering zou helpen alsook wanneer er een paar ‘top’ keurmerken komen. Gelukkig wijst Milieu Centraal ons al een beetje de weg met zijn keurmerkenwijzer. Bij GS1 werken we aan het koppelen van die informatie aan de QR-code van GS1 waarmee je afrekent, maar die je ook kunt scannen met je telefoon.
Dus haat of liefde? Wat mij betreft overheerst de liefde, ook al zie ik keurmerken nog steeds als een noodzakelijk kwaad. Want hoe mooi zou het zijn als een keurmerk helemaal niet meer nodig zou zijn en dat alle producenten vanuit intrinsieke motivatie duurzaam produceren. Voorlopig droom ik nog maar even door.
Dit artikel afdrukken
Iedereen wint in zo’n constructie, behalve het milieu of die onderbetaalde arbeiderToch heeft een keurmerk ook waarde omdat we iets moeten hebben om op te kunnen vertrouwen of iets goed is of niet. Bij gebrek aan beter is het handig om als consument je koopbeslissing ergens op te kunnen baseren. Dat verklaart ook het succes van keurmerken. Het is gemakkelijk: je hoeft alleen maar naar het icoontje te kijken op de verpakking. Is het Bio? Fairtrade? Hoppa, met een goed gevoel leg je het in je mandje.
Ongeacht de mogelijke misleiding en fraude, mag je er op vertrouwen dat de meeste bedrijven een keurmerk wel als een serieuze benchmark zien om bedrijfs- en productverbeteringen door te voeren. Zo is onlangs wetenschappelijk aangetoond dat houtbedrijven met het FSC-keurmerk daadwerkelijk bijdragen aan de biodiversiteit in hun goed beheerde bossen. Dus het kan wel! Het hangt vooral af hoe je erin staat als bedrijf. Zie je een keurmerk als ‘een moetje’ omdat je klant het wil, dan ben je eerder geneigd om de boel te flessen dan wanneer je het als ‘een kans’ ziet. Een kans om een beter, innovatiever en toekomstbestendiger bedrijf te worden. Een keurmerk stelt namelijk hogere normen dan de wet voorschrijft.
Zie je een keurmerk als ‘een moetje’ omdat je klant het wil, dan ben je eerder geneigd om de boel te flessen dan wanneer je het als ‘een kans’ zietGelijk speelveld
Keurmerken zorgen ook voor een gelijk speelveld in complexe toeleveringsketens van producten die van duizenden kilometers ver komen. Vaak uit landen met falende overheden die nauwelijks milieubeleid hebben en, als ze dat wel hebben, het niet handhaven. In dat soort internationale productieketens – en daar zijn er nogal wat van – is het fijn als er een onafhankelijke certificerende instantie de norm bewaakt, ongeacht land of wet.
En let wel: de meeste duurzaamheidskeurmerken zijn gebaseerd op een internationaal framework van afspraken die gemaakt zijn op VN-niveau, door de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) en door de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO).
Verwarring
Er zijn veel keurmerken voor hetzelfde, maar de verschillen zijn meestal niet bijster groot. Omdat het er te veel zijn, veroorzaken ze irritatie omdat consumenten door de bomen het bos niet meer zien. Voor elke sector, voor elke productgroep en in elk Europees land kom je een woud aan icoontjes tegen en zie daar nog maar eens chocolade van te maken. Meer regulering zou helpen alsook wanneer er een paar ‘top’ keurmerken komen. Gelukkig wijst Milieu Centraal ons al een beetje de weg met zijn keurmerkenwijzer. Bij GS1 werken we aan het koppelen van die informatie aan de QR-code van GS1 waarmee je afrekent, maar die je ook kunt scannen met je telefoon.
Dus haat of liefde? Wat mij betreft overheerst de liefde, ook al zie ik keurmerken nog steeds als een noodzakelijk kwaad. Want hoe mooi zou het zijn als een keurmerk helemaal niet meer nodig zou zijn en dat alle producenten vanuit intrinsieke motivatie duurzaam produceren. Voorlopig droom ik nog maar even door.
In Wat is ...? gaan we met bekende en minder bekende mensen op zoek naar wat hen motiveert om te ontdekken of we elkaar van daaruit weer kunnen vinden. Waarom we dit doen lees je in De ontdekking van de ander. Bekijk ook de introductie tot de keurmerkreeks of het overzicht van de serie Wat is een keurmerk?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 3 augustus krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 3 augustus krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Grappig Wouter! Nog een zijweg mbt modewoorden: door politici wordt tegenwoordig vaak 'tegelijkertijd' gebruikt in plaats van 'maar'. Om te verhullen dat er twee tegenstrijdige standpunten worden ingenomen in 1 zin?
Even een zijweg in. Excuus.
Misschien is het verstokte alleslezers opgevallen. Het begrip 'intrinsiek' is in de mode. Soms in combinatie met 'motivatie'. Het wordt te pas en te onpas gebruikt, vaak ook door columnisten. Zoals net nog in de NRC een psychologe:
'Net als de meeste kinderen is mijn zoon nieuwsgierig naar de wereld om zich heen en heeft een intrinsieke motivatie om alles te begrijpen.'
Enige tijd geleden deed een hoog culinaire eethuisrecensent laatdunkend over het wereldgerecht 'kapsalon'. Dat noemde hij 'intrinsiek mislukt'.
Meestal, ook in de kop boven dit bericht, kan dat hele 'intrensiek' worden weggelaten. Dan staat er hetzelfde maar schrikt het niet zo af.
Klopt. Je eigen cockpit, als je dat wenst
De gein is dat je met MijnDuurzaamheid kunt gaan werken. De weging -importantie per factor- is immer erg afhankelijk van je eigen persoonlijke voorkeuren.
Yep. Ik heb dat ook al eens laten zien in het echt op consumentenniveau (dus voorbij alle droge Global Gap data) met het Transparantiemodel. Implementatie is wel een dingetje….. althans, als je intentie is om er geen hele toom WC eendjes van te maken.
Keurmerk is ingehaald door de tijd.