Antibiotica - bravo voor de minister

De discussie onlangs ging over de vraag of een varken zou kunnen leven van komkommers, tomaten en spinazie alleen. Het antwoord bleek een overduidelijk nee. Zelfs voor koeien - notoire bladgroenteneters - geldt de oude uitdrukking dat ze 'in de meelzak moeten hebben gekeken' - en ze dus graan moeten hebben gehad - om er lekker vlees van te krijgen.
Die lijn zei dan ook niets over het omnivorisme van het varken. In een andere, die over soja, deed de Animal Sciences Group van de WUR heel duidelijke uitspraken over kippen (eveneens omnivoren) die ze ook van toepassing verklaarden op varkens (scroll via de link naar mijn reactie van 25 maart om 16:54h).

Wout heeft gelijk. Sinds 1 januari 2006 zijn de zgn. antimicrobiële groeibevorderaars ("amgb's") die in het voer van de dieren zaten verboden. Dat geldt zowel voor volwassen dieren als voor biggen. De mare gaat dat zgn. 'toppings' worden toegepast om een stal snel en gemakkelijk 'semi-curatief' (= om verspeiding van ziekte binnen de populatie met een ziek dier) te behandelen. Toppings gaan over het voer en maken het geven van tijdrovende injecties en inspecties om het juiste dier te vinden overbodig.

Ook ik ben benieuwd naar studies die aantonen dat uitsluitend plantaardig voer de varkensgezondheid aantast. Ongeveer gelijk met de diermeel ban van begin 2000 werd het gebruik van groeibevorderaars (een lage dosering van antibiotica door het voer om de darmflora te verbeteren) ontmoedigd en sinds 1 januarie 2006 is het zelfs helemaal verboden. Is de toegenomen ziekte druk niet te wijten aan het verminderd gebruik van deze groeibevorderaars?

Verder komt het mij vreemd over dat het antibiotica gebruik volgens Jan de Wilt de laatste jaren is toegenomen terwijl er juist sinds 1 januarie 2006 een verbod is op algemeen preventief gebruik. Is er dan zoveel meer door de dierenartsen voorgeschreven de laatste 3 jaar? Of gaat de toename niet over de totale hoeveelheid antibiotica gebruikt in de varkenshouderij maar alleen wat er op recept is uitgeschreven? Dat zou nl logisch zijn als er minder preventief wordt gebruikt dan stijgt het curatief gebruik.

Graag wat bewijs voor de uitspraak van Annechien. Mocht dat zo zijn dan zou er iets speciaals met de dierlijke eiwitten aan de hand zijn. Het varken staat vaak model voor de mens, waarom? Omdat onze organen op elkaar lijken en op een zelfde manier werken. Mocht de uitspraak van Annechien kloppen, dan zouden mensen die vegetarisch eten ook minder snel ziek zijn. Ik durf dat toch te betwijfelen. (maar weet hier helemaal niets van, het is mijn onderbuik/boerenverstand)

Als ik me niet vergis heeft een paar weken geleden ook een lijntje gelopen rondom vegetarische varkens. Dick heb je een linkje? Mochten er inderdaad observaties zijn waaruit blijkt dat vegetarische varkens minder gezond zijn, dan vermoed ik dat er eerder spraken was van een 'verkeerde proefopzet'. Het lijkt me bijvoorbeeld lastig om twee nutritioneel equivalente voedingspatronen te maken (vegetarisch en niet-vegetatisch).

Dit is een draad om twee onderwerpen tegelijk heen geworden. De geschiedenis van de familie Kok staat zo wel in voldoende mate. Als collega's boeren gun ik Huib en Josien graag het laatste woord.

Nu terug naar de antibiotica, waar een boeiend punt naar voren kwam vanuit de bijdrage van Annechien ten Have: varkens worden minder snel ziek als ze niet meer uitsluitend vegetarisch hoeven te eten. Ik denk dat het voor velen een eye opener is.

Voor boer Kok zitten er wat haken en ogen aan het verhuizen. Het grootste probleem (afgezien van de weerstand om te verhuizen) is de omschakeling van het nieuwe bedrijf. [Andere bedrijven zijn altijd wel te koop, al zal binnen 10-15 km niet altijd mogelijk zijn]
Als biologisch boer krijgt hij te maken met een omschakelingstermijn. Dit houdt in dat de grond 2 jaar biologisch beheerd moet worden terwijl de producten die er vanaf komen gangbaar afgezet moeten worden.
De werking van vaste mest is een paar keer genoemd. Iedere mestsoort heeft specifieke eigenschappen wat betreft het beschikbaar komen van de mineralen. Met name stikstof is hierbij van belang. Mest bevat een deel stikstof (nitraat en ammoniak) die direct opneembaar is danwel in het eerste jaar vrij komt. Dit wordt veroorzaakt doordat het bodemleven de in de mest aanwezige organische stof afbreekt. Een ander deel hiervan is moeilijker afbreekbaar en komt vanaf het tweede jaar vrij. Daarnaast is er nog stabiele humus die bijna niet afbreekbaar is maar die belangrijk is voor de bodemstruktuur en vochthoudend vermogen. Al deze vormen van meer of minder gebonden stikstof hebben hun halfwaardetijd.
Als een nieuw perceel met vaste mest krijgt toegediend zal de stikstofwerking zodanig zijn dat in het eerste jaar iets van 50% vrijkomt, in het tweede jaar 70% (= 50% vanuit de bemesting uit het tweede jaar + 20% uit de bemesting van het eerste jaar) en vervolgens ruwweg 80% oplopend naar 100% na een jaar of tien.
Ander belangrijk punt voor Herman Kok in ieder geval dat hij niet graag zijn 35 jaar oude grasmat zou zien verdwijnen.
Een en ander had opgelost kunnen worden als de familie dat echt zou willen. Als ze het bedrijf verkocht zouden hebben (zoals ze ook daadwerkelijk gedaan hebben) hadden ze met dat geld elders een bedrijf kunnen kopen, het oude bedrijf een aantal jaren aanhouden en het nieuwe intussen omschakelen.