Nederlandse veevoerfabrikanten consolideren ieder op hun eigen manier

Dat de mengvoersector in ons land consolideert, is niet van gisteren of eergisteren. De soms geforceerd aan elkaar geplakte namen van door fusie tot stand gekomen voerbedrijven zijn hier een stille getuige van. Zowel de coöperatieve als particuliere bedrijven doen mee aan het overnamespel, maar niet iedereen acht het zinvol om omzet aan te kopen en daarmee de krimp in de dieraantallen op te vangen. Van groot tot middelgroot zetten we de recente ontwikkelingen op een rij.

Op de laatste zaterdag van juni liet ForFarmers ineens weer van zich horen door aan te kondigen dat Van Triest Veevoeders wordt overgenomen. In meerdere opzichten een opvallende transactie. Allereerst omdat ForFarmers in eigen land de laatste jaren nauwelijks actief op overnamepad was. Door het vorig management werd een paar jaar geleden de wilde ambitie uitgesproken om te expanderen buiten Europa. Het huidige management heeft deze ambitie niet laten varen, maar kiest voor een voorzichtigere aanpak. Interessant aan de overname is dat Van Triest een grote vis is in de afzet van reststromen. Dit kan het maatschappelijke imago van het beursgenoteerde bedrijf oppoetsen. Beleggers lijken - mede door betere resultaten - in elk geval weer wat meer vertrouwen te hebben, aangezien de koers recentelijk weer is opgeklommen tot krap €3 en daarmee op het hoogste niveau in ruim een jaar staat.

De Heus groeit in binnen- en buitenland
Qua overnames deed De Heus het vorig jaar en ook dit jaar duidelijk rustiger aan, nadat in de jaren daarvoor diverse voerbedrijven in binnen- en buitenland werden ingelijfd. Uit de jaarcijfers over 2023 valt op te maken dat het portfolio van De Heus steeds meer een mondiale dekking krijgt, maar de Nederlandse thuismarkt blijft belangrijk. De laatste relatief grote acquisitie in eigen land was begin 2022 met de overname van Feijen. Tevens valt op dat pluimveeconcern Plukon, waar De Heus net geen meerderheidsbelang in heeft - maar waarvan het wel de grootste aandeelhouder is - hard aan het groeien is op de Europese pluimveevleesmarkt.

Agrifirm vooral toeschouwer
Van de drie grote veevoerbedrijven doet Agrifirm niet mee aan het overnamespel. De coöperatie lijkt de ontwikkelingen vooral als toeschouwer aan te zien. Uitgesproken overnameambities hebben ze ook niet echt. "Omzet aankopen achten wij niet per se zinvol en is daarom niet onze eerste gedachte", zo zei CEO Dick Hordijk twee jaar geleden. Door mindere resultaten is het bedrijf nu genoodzaakt te reorganiseren. Daar passen overnames en het laten integreren van bedrijven minder bij. Hierbij wordt ook kritisch naar de Belgische activiteiten gekeken die weinig rendement opleveren. De CEO sluit niet bij voorbaat uit daar te vertrekken, net als ForFarmers vorig jaar deed.

ABZ Diervoeding met stip fusiekampioen
ABZ Diervoeding heeft de smaak van het fuseren duidelijk te pakken. Een maand nadat in april de fusie met coöperatie De Valk Wekerom definitief werd bekrachtigd, werd een vergelijkbaar traject met Vitelia aangekondigd. Daarmee groeit de mengvoerproductie naar 1,3 miljoen ton per jaar. Van de middelgrote voerbedrijven in ons land neemt ABZ Diervoeding de laatste jaren door de vele fusie en samenwerkingsvormen duidelijk afstand. "Hoewel het misschien arrogant klinkt, durf ik te stellen dat we goed zijn in het samenvoegen van voerbedrijven", zei directeur Marcel Roordink recent. De kunst is volgens hem om de verschillende bedrijven daadwerkelijk te laten integreren en tegelijkertijd de identiteit in de regio te behouden. De toekomst moet uitwijzen of hij de mengelmoes aan voercoöperaties tot een geheel weet te smeden.

Klein bier bij AgruniekRijnvallei
AgruniekRijnvallei lijkt qua omvang en cultuur misschien wel meest op ABZ, maar is beduidend rustiger op overnamegebied. Recent vierde de door fusie tot stand gekomen Wageningse coöperatie haar tienjarig bestaan, al gaat de geschiedenis natuurlijk veel langer terug. Omzet aankopen was de laatste jaren ook niet nodig, want op eigen kracht wist de coöperatie indrukwekkende autonome groeicijfers van soms bijna 10% per jaar te realiseren. In 2023 kwam er overigens wel een einde aan de snelle autonome groei. Helemaal stilzitten doen ze niet, want vorig jaar werd met Vissers mengvoeders een biologische speler ingelijfd. Recentelijk werd een strategische samenwerking met Vente Paardenvoeding uit Nieuwerkerk aan den IJssel aangekondigd.

Fuite expandeert snel, maar niet in voer
Gebroeders Fuite uit Genemuiden is een begrip in de Nederlandse mengvoersector, maar het familiebedrijf kiest ervoor om op andere terreinen te groeien. Dit doen ze in aanverwante sectoren als de vlees- en zuivelsector. In 2023 deed de groep een grote overname door Gosschalk in te lijven, waarmee ze ook actief werden in het rundvlees. In het jaarverslag van 2023 gaf de directie aan dat de strategie erop gericht is om minder afhankelijk te worden van de mengvoermarkt, maar daarmee wordt deze activiteit naar eigen zeggen niet minder belangrijk. Hier ligt immers de historie van het bedrijf. Stilzitten in veevoer doen ze overigens ook niet, want dit jaar wordt de bouw van een nieuwe premixenfabriek in Hasselt opgeleverd. Hierin trekken ze samen op met het Amerikaanse Cargill.

Gestage groei bij FransenGerrits
Het op Zuid-Nederland georiënteerde FransenGerrits kiest voor een gestage groeistrategie. "Het is eten of gegeten worden en wij proberen te eten", zo zei directeur Huub Franssen drie jaar geleden toen het bedrijf 125-jaar bestond. Begin dit jaar werd een minderheidsbelang genomen in veevoerbedrijf Koenis uit het Noord-Hollandse Opmeer. In de nieuwe constructie gaan de bedrijven gezamenlijk een mengvoerfabriek bouwen. Twee jaar geleden werd streekgenoot Theewis ingelijfd. Last van de krimpende veestapel (met name varkens) hebben ze zeker, getuige de rechtszaak die ze zijn gestart tegen de Staat voor compensatie al levert dat voorlopig niks op. Naast klassieke overnames van branchegenoten hebben ze ook een belang genomen in de startup Grassa die eiwit uit gras kan ontsluiten. Daarmee lijken ze hun activiteiten te willen verbreden.

Voergroep Zuid op autonome kracht
Net als AgruniekRijnvallei groeide ook Voergroep Zuid de afgelopen jaren behoorlijk hard en bovendien veelal op autonome kracht. De groei zette bovendien door in 2023. Waar alle grote en middelgrote voercoöperaties een (beperkt) verliest moesten rapporteren, meldde Voergroep Zuid vorig jaar als enige een afzetgroei van liefst 7%. Een deel hiervan viel toe te schrijven de overname van Van der Steijn die eind 2022 werd ingelijfd.

Dit artikel maakt deel uit van de contentsamenwerking tussen Foodlog en Boerenbusiness.