Prachtig zijn ze, de wateren rondom de Filipijnen. Het uit meer dan 7.000 eilanden bestaande land biedt toegang tot enkele van de meest diverse en spectaculaire koraalriffen ter wereld. Tegelijkertijd behoren de Filipijnen ook tot de grootste plasticvervuilers ter wereld, met funeste gevolgen voor de mariene ecosystemen. In Mabini is een creatieve oplossing bedacht: een 'ruil-rotzooi-in-voor-rijst'-programma.
De wateren rondom de Filipijnen staan bekend om de honderden soorten koraal, duizenden vissoorten en andere zeedieren zoals zeeschildpadden, mantaroggen en walvishaaien. Eén van de oudste en meest populaire duikbestemmingen in de Filipijnen is Anilao, in de provincie Batangas, op zo'n 2 à 3 uur rijden van de hoofdstad Manila. Het gebied trekt duikers van over de hele wereld aan vanwege zijn gemakkelijk bereikbare duikplekken, divers onderwaterleven en kristalhelder water.

Maar de Filipijnen zijn ook - samen met China, Indonesië, Thailand en Vietnam - verantwoordelijk voor meer dan 50% van het plastic dat wereldwijd in de oceanen terechtkomt. In het land worden dagelijks naar schatting 163 miljoen zakjes voor eenmalig gebruik, 48 miljoen plastic boodschappentassen en 45 miljoen plastic rietjes gebruikt. Aangezien maar een klein percentage van het plastic gerecycled wordt, belandt het merendeel in het milieu en dus ook in zee. Daar heeft de plasticvervuiling een verwoestende impact op mariene ecosystemen. Dieren zoals zeeschildpadden, vissen en zeevogels raken verstrikt in plastic of eten het op, wat vaak tot hun dood leidt. De vervuiling bedreigt ook koraalriffen en de biodiversiteit in het algemeen.

In de gemeente Mabini, waar Anilao ligt, loopt sinds 2022 een 'Rice for rubbish'-programma. Begonnen door groene campagnevoerders en inmiddels medegefinancierd door private donoren en kleine bedrijven, is een win-winsituatie ontstaan voor zowel de natuur als de mensen in Mabini. Voor iedere zak plastic afval die ze inleveren, krijgen ze een zakje met 1 kilo rijst. In de 2 jaar dat het programma loopt, hebben de lokale bewoners meer dan 4,3 ton plastic afval verzameld. In ruil daarvoor heeft de stad 2,6 ton rijst uitgedeeld.

Het programma helpt bovendien gezinnen met een laag inkomen aan betaalbaar eten. Na de sterke stijging van de rijstprijzen van de afgelopen jaren is dat een welkome aanvulling. Bovendien is minder plastic in zee gunstig voor de mariene ecosystemen. En dat houdt uiteindelijk de regio ook aantrekkelijk voor toeristen. Een driedubbele win dus.