In Spanje leerden boeren en bedrijven op grotere schaal energie te maken van olijfpitten. De stijgende energieprijzen wakkerden de vraag naar alternatieve brandstoffen aan. Maar de olijvenoogst loopt terug en fluctueert.
Van de Spaanse olijfoliepersen komt behalve het groengele vloeibare goud ook de grondstof voor de productie van biobrandstoffen. Olijfpitten, over het algemeen beschouwd als afval, blijken een heuse bron van energie te kunnen zijn.
Markt voor olijfpitten
In Andalusië, waar 80% van de Spaanse olijfolie vandaan komt, is het gebruik van olijfpitten op grote schaal ingeburgerd. Ze worden gebruikt als brandstof om woningen van warmte te voorzien en boerderijen en bedrijven van energie te voorzien. Ook dienen ze als de 'eigen' brandstof voor de persen die Spanjes beroemde olijfolies produceren. Zonnepanelen vullen het energietekort aan. Olijfpitten worden zelfs gebruikt door oliemaatschappijen zoals Repsol en Cepsa voor hun biomassacentrales. Cepsa maakte zelfs vliegtuigbrandstoffen van olijfpitten en -pulp, een ander restproduct van de oliepersen. Tweehonderd vluchten vanaf de luchthaven van Sevilla gebruikten energie van pitten en pulp in hun tanks.
Het gebruik van olijfpitten als biomassa is niet nieuw in olijfolielanden zoals Spanje en Italië, maar de energiecrisis die na de Russische invasie van Oekraïne toesloeg, gaf het gebruik een flinke zet. De Spaanse overheid reguleert de energieprijzen om te voorkomen dat ze uit de hand lopen, maar de kosten voor gas en elektriciteit blijven hoog. Biomassa uit olijfpitten is goedkoper dan fossiele brandstoffen zoals diesel.
Droogtecrisis
Helaas stijgt ook de prijs van de olijfpitten. Door extreme hitte en droogte is de olijvenoogst de afgelopen jaren sterk verminderd. In sommige regio's, zoals de Costa Blanca, zijn olijfboomgaarden door gebrek aan regen volledig zonder bloesems gebleven en is de productie gereduceerd tot niets. Daardoor zijn er minder olijfpitten beschikbaar als biomassa. In het extreme droogtejaar 2022 steeg de prijs van olijfpitten naar €400 per ton. Dat vertaalt zich in 8 eurocent per kilowattuur (kWh), meer dan het dubbele van de prijs in 2021. Dat maakt de pitten weliswaar duurder dan houtsnippers, maar goedkoper dan diesel en concurrerend met houtpellets. In het weer wat nattere jaar 2023 zakte de prijs weer naar €300 per ton. De verwachting is dat de prijscorrectie de vraag weer zal doen aantrekken.
Omdat met de droogte en wisselende oogsten de inkomsten uit olijfolie fluctueren, zoeken boeren en verwerkers naar manieren om het maximale uit hun olijfoogst te halen. Deze trend is af te lezen aan het aantal nieuwe bedrijven dat zich is gaan richten op de productie van olijfpitten als biomassa; het aantal groeide van 25 in 2020 naar 31 in 2023. Volgens de Spaanse biomassavereniging Avebiom produceert Spanje jaarlijks ongeveer 400.000 ton olijfpitten. Vooral in Andalusië worden de pitten extra gedroogd, zodat ze beter geschikt zijn als brandstof en daardoor meer opleveren.
Hoewel biomassa een duurzaam alternatief is voor fossiele brandstoffen, wijst Greenpeace in Spanje erop dat het verbranden ervan nog steeds schadelijk is voor het klimaat. De CO2 die de pitten vasthouden, kun je er immers ook in laten zitten. In jaren waarin olijfbomen nauwelijks vrucht dragen, doet de keuze zich niet voor. Als de opbrengsten structureel te laag uitvallen, zal de verwerking van de pitten op de ontstane grotere schaal weer verdwijnen.
Markt voor olijfpitten
In Andalusië, waar 80% van de Spaanse olijfolie vandaan komt, is het gebruik van olijfpitten op grote schaal ingeburgerd. Ze worden gebruikt als brandstof om woningen van warmte te voorzien en boerderijen en bedrijven van energie te voorzien. Ook dienen ze als de 'eigen' brandstof voor de persen die Spanjes beroemde olijfolies produceren. Zonnepanelen vullen het energietekort aan. Olijfpitten worden zelfs gebruikt door oliemaatschappijen zoals Repsol en Cepsa voor hun biomassacentrales. Cepsa maakte zelfs vliegtuigbrandstoffen van olijfpitten en -pulp, een ander restproduct van de oliepersen. Tweehonderd vluchten vanaf de luchthaven van Sevilla gebruikten energie van pitten en pulp in hun tanks.
Het gebruik van olijfpitten als biomassa is niet nieuw in olijfolielanden zoals Spanje en Italië, maar de energiecrisis die na de Russische invasie van Oekraïne toesloeg, gaf het gebruik een flinke zet. De Spaanse overheid reguleert de energieprijzen om te voorkomen dat ze uit de hand lopen, maar de kosten voor gas en elektriciteit blijven hoog. Biomassa uit olijfpitten is goedkoper dan fossiele brandstoffen zoals diesel.
Droogtecrisis
Helaas stijgt ook de prijs van de olijfpitten. Door extreme hitte en droogte is de olijvenoogst de afgelopen jaren sterk verminderd. In sommige regio's, zoals de Costa Blanca, zijn olijfboomgaarden door gebrek aan regen volledig zonder bloesems gebleven en is de productie gereduceerd tot niets. Daardoor zijn er minder olijfpitten beschikbaar als biomassa. In het extreme droogtejaar 2022 steeg de prijs van olijfpitten naar €400 per ton. Dat vertaalt zich in 8 eurocent per kilowattuur (kWh), meer dan het dubbele van de prijs in 2021. Dat maakt de pitten weliswaar duurder dan houtsnippers, maar goedkoper dan diesel en concurrerend met houtpellets. In het weer wat nattere jaar 2023 zakte de prijs weer naar €300 per ton. De verwachting is dat de prijscorrectie de vraag weer zal doen aantrekken.
Omdat met de droogte en wisselende oogsten de inkomsten uit olijfolie fluctueren, zoeken boeren en verwerkers naar manieren om het maximale uit hun olijfoogst te halen. Deze trend is af te lezen aan het aantal nieuwe bedrijven dat zich is gaan richten op de productie van olijfpitten als biomassa; het aantal groeide van 25 in 2020 naar 31 in 2023. Volgens de Spaanse biomassavereniging Avebiom produceert Spanje jaarlijks ongeveer 400.000 ton olijfpitten. Vooral in Andalusië worden de pitten extra gedroogd, zodat ze beter geschikt zijn als brandstof en daardoor meer opleveren.
Hoewel biomassa een duurzaam alternatief is voor fossiele brandstoffen, wijst Greenpeace in Spanje erop dat het verbranden ervan nog steeds schadelijk is voor het klimaat. De CO2 die de pitten vasthouden, kun je er immers ook in laten zitten. In jaren waarin olijfbomen nauwelijks vrucht dragen, doet de keuze zich niet voor. Als de opbrengsten structureel te laag uitvallen, zal de verwerking van de pitten op de ontstane grotere schaal weer verdwijnen.