De Nederlandse tuinders voelen zich verslagen en staan aan de vooravond van de ergste crisis ooit. Vandaag is er geen komkommer verkocht en van andere verse groenten een klein beetje. Tot dusver blijkt niemand in staat om het vertrouwen van consumenten in Duitsland terug te winnen, na de uitbraak van EHEC. Hoewel iedereen in de sector overtuigd is dat Nederlandse producten schoon zijn valt dat uitermate moeilijk aan te tonen.

“Je moet er toch niet aan denken zoals nu gesuggereerd wordt dat mensen ziek worden en overlijden van komkommers” Zo reageert Robert Bergenhenegouwen, uit Berkel en Rodenrijs, die vandaag al zijn komkommers in blauwe kisten sorteerde. De dozen voor de export bleven aan de kant staan, want zijn afzetorganisatie The Greenery kan ze niet verkopen. Ondertussen heeft hij in zijn beste Duits een oproep op zijn website gezet om mededogen te betuigen aan de oosterburen. Vermoedelijk zullen deze komkommers naar een afvalverwerker gaan, want de vraag is volledig weggevallen. Niet alleen de telers van komkommers zitten in de problemen, maar ook die van andere verse producten. Tomaten bijvoorbeeld, zijn ook moeilijk verkoopbaar. Verreweg de meeste groenten gaan naar Duitsland en landbouwminister Ilse Aigner toont zich erg terughoudend met betrekking tot de consumptie van saladegroenten. Dat kan ook niet anders als je de omvang van het drama aanschouwt. De bron van de EHEC-infectie is erg moeilijk te vinden gezien de incubatietijd die aan de symptomen vooraf ging.
Vandaag was het crisisteam in vergadering en heeft inmiddels overlegd met staatssecretaris Bleker. Hij heeft toegezegd te pleiten voor tegemoetkoming van de tuinders op korte termijn en voor een Europees noodfonds. Dat noodfonds is er namelijk niet meer sinds de invoering van de GMO (Gemeentelijke Marktordening voor Groenten en Fruit) in 1997.

Vrij van EHEC
Robert heeft afgelopen week zijn komkommers linea recta naar het laboratorium gestuurd zodra hij hoorde van de uitbraak. Vorige week kreeg hij het signaal dat zijn vruchten vrij zijn van de EHEC-bacterie. Zo langzamerhand komen meer uitslagen naar buiten. Via Twitter halen veel komkommertelers opgelucht adem en met hen ook de handelsbedrijven die een test hebben laten doen. Inmiddels komt informatie mondjesmaat naar buiten, want de laboratoria kunnen de hoeveelheid testen nauwelijks aan en het Productschap Tuinbouw geeft ook niet al te veel informatie prijs. Je kunt natuurlijk als Nederlandse tuinbouwsector niet van wal steken dat de hygiëne hier klopt, voordat het is bewezen. Morgen, dus dinsdag, hoopt het PT testuitslagen wereldkundig te kunnen maken.

Witte jassen
Toen twintig jaar geleden de eerste vertegenwoordigers van de retail uit Engeland en Duitsland over de vloer kwamen op de Nederlandse teeltbedrijven brachten ze een nieuw bewind met zich mee. Tuinders waren zich wel bewust van bedrijfshygiëne en voedselveiligheid, maar handelden er nog niet echt naar.Bergenhenegouwen in zijn komkommerkas

Handschoenen en haarnetjes vonden ze aanvankelijk wat overdreven. Toch veranderde die houding snel naarmate ze zich verdiepten in het onderwerp en de eerste stappen werden gezet. Hoe serieus het allemaal werd realiseerden ze zich op het moment dat de kat geen muizen meer mocht vangen achter de sorteermachine en de waakhond de sorteerruimte moest verlaten. De eerste maatregelen groeiden uit tot certificeringssysteem volgens Global Gap dat telersverenigingen hanteren.
Als je tegenwoordig als gast op een tomatenbedrijf komt moet je plastic schoentjes, handschoenen, beschermende (witte)kleding en een haarnetje dragen. Dat is niet alleen om nare plantenziekten te weren, maar ook omdat je op een bedrijf komt waar voedsel wordt geproduceerd. Voor een buitenstaander komt dat al snel fabrieksmatig over. Mensen vertalen dit al snel naar chemisch, kunstmatig en alsof ze in een laboratorium lopen. Niets is minder waar, het is ter bescherming van plant en mens.
Als je komkommers, krulandijvie, paprika’s of meloenen laat groeien voor duizenden mensen ben je ook verantwoordelijk voor de gevolgen ervan. Vandaar dat Robert, die vrij zeker is van zijn schone teeltomstandigheden, toch laat checken of dat echt zo is.

Dertig miljoen
Voor de tuinders zijn de gevolgen van de EHEC-crisis enorm, hoewel de omvang ervan zich nog laat raden. Vernietigen van alle komkommers bedraagt minstens elf miljoen euro per week. PT raamt de totale schade voor de voedingstuinbouw op dertig miljoen euro per week. Op het bedrijf van Robert gaat het om 50.000 euro per week. Het laat zich raden dat hij dat niet lang vol kan houden. Daarom zullen zijn belangenbehartigers er alles aan doen om een steunfonds in het leven te roepen. Ondertussen willen de tuinders het wel uitschreeuwen, maar zullen dat vooral binnen de muren van hun huis houden. Als je geknipt wordt kun je maar beter stil zitten.

In EenVandaag legt professor Martijn Katan haarfijn uit hoe het zit met de EHEC-besmetting.
Dit artikel afdrukken