Is rantsoenering de sleutel tot effectieve en eerlijke klimaatmaatregelen? Uit nieuw onderzoek blijkt dat rantsoenering van producten met een hoge klimaatimpact, zoals vlees en fossiele brandstoffen, zowel effectief als eerlijk kan zijn om de consumptie ervan terug te dringen. Bijna 40% van de ondervraagden in een studie door de Climate Change Leadership Group van Uppsala University bleek vlees en energie 'op de bon' te accepteren.
“Rantsoenering lijkt misschien dramatisch, maar klimaatverandering is dat ook," zegt onderzoeksleider Oskar Lindgren in ScienceDaily. "Dit kan verklaren waarom de steun vrij groot is. Een voordeel van rantsoenering is dat het als eerlijk kan worden ervaren, als het onafhankelijk wordt gemaakt van inkomen. Beleidsmaatregelen die als eerlijk worden ervaren, worden vaak beter geaccepteerd.”
Voor het onderzoek, gepubliceerd in Nature, werden bijna 9.000 mensen uit Brazilië, India, Duitsland, Zuid-Afrika en de Verenigde Staten bevraagd. Het richtte zich expliciet op de acceptatie van rantsoenering versus heffingen op vlees en fossiele brandstoffen. Tot verrassing van de onderzoekers blijken beide maatregelen vergelijkbare niveaus van acceptatie te hebben. Zo steunde 38% van de deelnemers brandstofrantsoenering, terwijl 39% een brandstofbelasting accepteerde. De onderzoekers hadden verwacht dat rantsoenering negatiever beoordeeld zou worden omdat die aanpak de consumptie direct aanpakt.
Weerstand hoger in rijke landen
Wel waren er verschillen tussen landen. In India en Zuid-Afrika is de steun voor rantsoenering van zowel fossiele brandstoffen als vlees groter dan in de andere landen. Vooral in Duitsland en de VS is er sterke weerstand tegen vleesrantsoenering. In Duitsland is de weerstand tegen een taks op fossiele brandstoffen nog hoger dan tegen rantsoenering.
'Eerlijk'
Tot nu toe heeft onderzoek op dit gebied zich vooral gericht op economische instrumenten, zoals koolstofbelastingen. Nu is voor het eerst gekeken naar andere maatregelen met een direct effect op de consumptie. Uit het onderzoek blijkt dat de acceptatie van een bepaald beleidsinstrument sterk afhankelijk is van de vraag of de maatregel als eerlijk wordt ervaren of niet. Rantsoenering kan als rechtvaardiger worden ervaren omdat het onafhankelijk van inkomen is, terwijl belastingen vaak als oneerlijk worden beschouwd door de verschillende inkomensniveaus.
Water als voorbeeld
De onderzoekers pleiten voor aanvullend onderzoek naar de houding van mensen ten opzichte van rantsoenering. Nu al constateren ze dat mensen die zich zorgen maken over klimaatverandering, jongeren en hoger opgeleiden een positievere houding hebben ten opzichte van rantsoenering. "In veel delen van de wereld wordt water gerantsoeneerd en veel mensen lijken bereid om hun consumptie te beperken om het klimaat te matigen, zolang anderen hetzelfde doen. Dit zijn bemoedigende bevindingen,” zegt Lindgren.
Voor het onderzoek, gepubliceerd in Nature, werden bijna 9.000 mensen uit Brazilië, India, Duitsland, Zuid-Afrika en de Verenigde Staten bevraagd. Het richtte zich expliciet op de acceptatie van rantsoenering versus heffingen op vlees en fossiele brandstoffen. Tot verrassing van de onderzoekers blijken beide maatregelen vergelijkbare niveaus van acceptatie te hebben. Zo steunde 38% van de deelnemers brandstofrantsoenering, terwijl 39% een brandstofbelasting accepteerde. De onderzoekers hadden verwacht dat rantsoenering negatiever beoordeeld zou worden omdat die aanpak de consumptie direct aanpakt.
Weerstand hoger in rijke landen
Wel waren er verschillen tussen landen. In India en Zuid-Afrika is de steun voor rantsoenering van zowel fossiele brandstoffen als vlees groter dan in de andere landen. Vooral in Duitsland en de VS is er sterke weerstand tegen vleesrantsoenering. In Duitsland is de weerstand tegen een taks op fossiele brandstoffen nog hoger dan tegen rantsoenering.
'Eerlijk'
Tot nu toe heeft onderzoek op dit gebied zich vooral gericht op economische instrumenten, zoals koolstofbelastingen. Nu is voor het eerst gekeken naar andere maatregelen met een direct effect op de consumptie. Uit het onderzoek blijkt dat de acceptatie van een bepaald beleidsinstrument sterk afhankelijk is van de vraag of de maatregel als eerlijk wordt ervaren of niet. Rantsoenering kan als rechtvaardiger worden ervaren omdat het onafhankelijk van inkomen is, terwijl belastingen vaak als oneerlijk worden beschouwd door de verschillende inkomensniveaus.
Water als voorbeeld
De onderzoekers pleiten voor aanvullend onderzoek naar de houding van mensen ten opzichte van rantsoenering. Nu al constateren ze dat mensen die zich zorgen maken over klimaatverandering, jongeren en hoger opgeleiden een positievere houding hebben ten opzichte van rantsoenering. "In veel delen van de wereld wordt water gerantsoeneerd en veel mensen lijken bereid om hun consumptie te beperken om het klimaat te matigen, zolang anderen hetzelfde doen. Dit zijn bemoedigende bevindingen,” zegt Lindgren.
