Al vijftig jaar neemt de uitstoot van kwik af. Maar dat is niet terug te zien aan de hoeveelheden kwik in tonijn, een van de meest gegeten vissoorten ter wereld. Tot verrassing van onderzoekers is tonijn nog steeds bijna net zo zwaar vervuild met het zware metaal als in het begin van de jaren '70.
Kwik is een vloeibaar metaal, dat zelfs bij kamertemperatuur in kleine hoeveelheden verdampt. Belangrijke bronnen van kwikvervuiling zijn kolen- en goudmijnbouw, kolenverbranding, industrie en afvalverwerking. Ook de ontdooiende permafrost speelt een niet te onderschatten rol. Het giftige metaal komt naast zijn elementaire vorm ook voor als anorganische en organische kwikverbindingen. Die hopen zich op in de oceanen en komen daar in de voedselketen terecht: kwik dat in mariene ecosystemen belandt, wordt omgezet in methylkwik. En dat hoopt zich op in de dieren bovenaan in de voedselketen, vooral in langlevende roofvissen zoals heilbot, zwaardvis en tonijn.
Methylkwik kan het centrale zenuwstelsel beschadigen, vooral bij ongeboren kinderen. Zwangere vrouwen wordt daarom afgeraden om tonijn te eten. Zuigelingen en kleine kinderen lopen ook een bijzonder risico op neurotoxische effecten (problemen met de motoriek, spraakstoornissen, geheugenproblemen) omdat hun ontwikkeling nog niet voltooid is en hun zenuwweefsel daarom kwetsbaar is. Naast zeevis zijn ook amalgaamvullingen een belangrijke bron van kwik in het menselijk lichaam.
De afgelopen 50 jaar is de uitstoot van kwik drastisch teruggebracht. Maar die teruggang blijkt niet zichtbaar bij de hoeveelheden kwik in tonijn, ontdekte een onderzoeksgroep onder leiding van Anaïs Médieu van de Franse Université de Bretagne Occidentale. Het team analyseerde data van bijna 3.000 tonijnmonsters uit de Stille, Atlantische en Indische Oceaan. De combinatie van bestaande metingen en hun eigen recente studie bestreek de periode van 1971 tot 2022 en had betrekking op de drie tonijnsoorten die ongeveer 94% van de wereldwijde tonijnvangst uitmaken, de skipjack, grootoog- en geelvintonijn. Ze constateerden dat het kwikgehalte in tonijn constant is gebleven in die 5 decennia.
'Oud kwik'
Volgens de onderzoekers is er maar één logische verklaring mogelijk: de constante niveaus worden veroorzaakt door 'historisch' kwik van tientallen of honderden jaren geleden, dat neergeslagen is op diepten van meer dan 50 meter onder het oceaanoppervlak en zich mengt met het oppervlaktewater waar de tonijn zich voedt. Ze trekken deze conclusie gebaseerd op de waarden van grootoogtonijn in het zuidwesten van de Stille Oceaan. Daar zijn de tonijnen twee tot drie keer meer vervuild dan gemiddeld, hetgeen de onderzoekers toeschrijven aan het feit dat de zone met warm oppervlaktewater zich hier uitstrekt tot grotere dieptes en de tonijn dienovereenkomstig dieper jaagt. "Dit zorgt voor een voortdurende aanvoer van oud kwik", zegt Médieu in Der Spiegel.
"Onze studie suggereert dat we massieve kwikemissiereducties nodig hebben om een daling in het kwikgehalte van tonijn te zien," zegt co-auteur Anne Lorrain. Maar zelfs met grote reducties zullen we heel geduldig moeten zijn voordat er een verandering merkbaar is.
De studie is gepubliceerd in het tijdschrift Environmental Science & Technology Letters.
Dit artikel afdrukken
Methylkwik kan het centrale zenuwstelsel beschadigen, vooral bij ongeboren kinderen. Zwangere vrouwen wordt daarom afgeraden om tonijn te eten. Zuigelingen en kleine kinderen lopen ook een bijzonder risico op neurotoxische effecten (problemen met de motoriek, spraakstoornissen, geheugenproblemen) omdat hun ontwikkeling nog niet voltooid is en hun zenuwweefsel daarom kwetsbaar is. Naast zeevis zijn ook amalgaamvullingen een belangrijke bron van kwik in het menselijk lichaam.
Volgens de onderzoekers is er maar één logische verklaring mogelijk: de constante niveaus worden veroorzaakt door 'historisch' kwikKwikreductie wereldwijd, maar niet in tonijn
De afgelopen 50 jaar is de uitstoot van kwik drastisch teruggebracht. Maar die teruggang blijkt niet zichtbaar bij de hoeveelheden kwik in tonijn, ontdekte een onderzoeksgroep onder leiding van Anaïs Médieu van de Franse Université de Bretagne Occidentale. Het team analyseerde data van bijna 3.000 tonijnmonsters uit de Stille, Atlantische en Indische Oceaan. De combinatie van bestaande metingen en hun eigen recente studie bestreek de periode van 1971 tot 2022 en had betrekking op de drie tonijnsoorten die ongeveer 94% van de wereldwijde tonijnvangst uitmaken, de skipjack, grootoog- en geelvintonijn. Ze constateerden dat het kwikgehalte in tonijn constant is gebleven in die 5 decennia.
'Oud kwik'
Volgens de onderzoekers is er maar één logische verklaring mogelijk: de constante niveaus worden veroorzaakt door 'historisch' kwik van tientallen of honderden jaren geleden, dat neergeslagen is op diepten van meer dan 50 meter onder het oceaanoppervlak en zich mengt met het oppervlaktewater waar de tonijn zich voedt. Ze trekken deze conclusie gebaseerd op de waarden van grootoogtonijn in het zuidwesten van de Stille Oceaan. Daar zijn de tonijnen twee tot drie keer meer vervuild dan gemiddeld, hetgeen de onderzoekers toeschrijven aan het feit dat de zone met warm oppervlaktewater zich hier uitstrekt tot grotere dieptes en de tonijn dienovereenkomstig dieper jaagt. "Dit zorgt voor een voortdurende aanvoer van oud kwik", zegt Médieu in Der Spiegel.
"Onze studie suggereert dat we massieve kwikemissiereducties nodig hebben om een daling in het kwikgehalte van tonijn te zien," zegt co-auteur Anne Lorrain. Maar zelfs met grote reducties zullen we heel geduldig moeten zijn voordat er een verandering merkbaar is.
De studie is gepubliceerd in het tijdschrift Environmental Science & Technology Letters.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juli krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juli krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Gezien hun wetenschappelijke conclusie dat het vele kwik in tonijn ‘historisch kwik’ moet zijn omdat kwikuitstoot al 50 jaar afneemt, is de wetenschappelijke suggestie hieronder op zijn zachtst gezegd ietwat verwarrend:
"Onze studie suggereert dat we massieve kwikemissiereducties nodig hebben om een daling in het kwikgehalte van tonijn te zien."
Met mijn +8 leesbril staar ik in de supermarkt angstig op de etiketjes van de blikjes. Nergens maar dan ook nergens zie ik welke soort erin zit. Dus hou ik het maar weer op zoute haring.
Het is natuurlijk vreemd dat een element dat onlosmakelijk verbonden is met de aarde per definitie wordt gekwalificeerd als giftig. Dat kwik giftig kan zijn is zeker maar of het altijd en onder alle omstandigheden giftig is, durf ik te betwijfelen. Alleen al om het simpele feit dat kwik van nature aanwezig is in de aardkorst en dus in meer of mindere mate in aanraking komt of is gekomen met organismen.
Mineralen, elementen en spoorelementen zijn in anorganische vorm niet of nauwelijks opneembaar. Het lichaam ziet ze als lichaamsvreemd en zijn daarom belastend en afhankelijk van de dosis zelfs gevaarlijk.
Mineralen, elementen en spoorelementen die bio-actief zijn ofwel getransformeerd zijn in organische vorm, zijn daarentegen wel opneembaar (ze zijn tot 10.000 keer kleiner en kunnen makkelijk door de celwand getransporteerd worden). Het lichaam ziet ze niet als lichaamsvreemd en zijn dus om die reden niet gevaarlijk.
Fulvinezuur speelt hierin een sleutelrol omdat het in staat is de anorganische elementen op atomair niveau aan zich te binden (cheleren) en daarmee bio-actief te maken. Omdat fulvinezuur oplosbaar is in water kunnen planten ze heel makkelijk opnemen en aldus kunnen de mineralen als voedingsstoffen in de cellen worden afgeleverd.
Omdat wij mensen direct of indirect via dieren planten eten komen wij zo aan onze mineralen.
Kortom mineralen zijn in anorganische vorm belastend en afhankelijk van de dosis zelfs gevaarlijk. In organische bio-actieve vorm is het een heel ander verhaal. De vraag is dus wat de vorm is van het kwik dat in Tonijn gevonden wordt en of dat onderscheid überhaupt wel gemaakt kan worden. Misschien is Tonijn door zijn aard wel meer dan gemiddeld consument van bio-actieve kwik. Het zou toch raar zijn dat alleen Tonijn ongewild in aanraking komt met grote dosissen anorganische kwik en andere vissen die in hetzelfde milieu zwemmen niet?
De rivieren blijven nog lang historisch Hg lozen.
Uit wikipedia:
Sedimenten langs een 100 km lange strook van het estuarium van de Theems hebben totale Hg-gehaltes tot 12 mg/kg. Een geleidelijke en statistisch significante afname van het sedimentaire Hg-gehalte treedt op in de Theems als gevolg van de grotere afstand tot de historische en huidige puntbronnen, sorptie en afzetting stroomopwaarts in de modderstroomgebieden, evenals verdunning door marien zand uit de zuidelijke Noordzee.