De regering van Wales overweegt een verbod op het gratis bijvullen van suikerhoudende dranken in restaurants, koffiebars en cafés, de bekende refills die je ook kent van je reisje naar de VS. Het plan deel uit van een bredere aanpak om promoties van ongezond voedsel te verminderen en gezondere keuzes te bevorderen. Minister van Gezondheid Eluned Morgan start een consultatie om ook reclame voor levensmiddelen met een hoog vet-, suiker- en zoutgehalte te beperken.
Volgens de voorstellen kunnen bedrijven een boete van £2.500 (€3.000) krijgen als ze de wijzigingen niet doorvoeren.

Naast het verbod op gratis refills, stelt de regering voor om aanbiedingen zoals ‘één plus één gratis’ en 'drie voor de prijs van twee' op ongezonde producten te verbieden. Dat wilde ook de Britse overheid al, maar de uitvoering van het plan werd steeds uitgesteld.

Verder wil Wales supermarkten verbieden om deze producten op prominente plaatsen zoals bij de ingang, aan het einde van gangpaden en bij de kassa te plaatsen. Die beperkingen gelden ook online. Op start- en betaalpagina's zijn straks uit den boze.

Gezondere omgeving
De maatregelen zijn een reactie op het, volgens de Welshe overheid, disproportionele aandeel van promoties voor ongezonde producten. Ze moeten de voedselsomgeving verbeteren.
Gratis refillls en kortingen op gezond eten worden minder vaak aangeboden dan op ongezond voedsel. Daardoor maken consumenten vaker ongezonde keuzes maken. Wales wil mensen ondersteunen om gezonder te eten door het aanbod van gezond voedsel te vergroten en aantrekkelijker te maken.

Ketens begonnen met het aanbieden van gratis refills als verkooptruc
Uitbaters reageren gemengd op de plannen. Sommige restauranthouders, zoals Hayden Roberts uit Wrexham, zien de voordelen in. “Door deze aanbiedingen is ongezond eten vaak goedkoper dan gezond eten,” zegt hij op de BBC. “Met deze maatregelen kunnen mensen misschien gestimuleerd worden om gezondere keuzes te maken.” Er gaan stemmen op om gezond eten goedkoper te maken en voor meer aandacht voor voedselonderwijs voor kinderen.

De Welshe Conservative schaduwminister van Gezondheid, Sam Rowlands, noemt de voorstellen overdreven en waarschuwt dat ze de kosten van levensonderhoud voor de armste mensen zullen verhogen. "Hoewel gezond eten belangrijk is, geloven de Welshe Conservatieven dat je het recht hebt om zelf te beslissen wat je eet en drinkt. Labour heeft dat duidelijk niet," voegde hij toe.

Marketingtruc
De traditie van gratis bijvullen is waarschijnlijk ontstaan in de Verenigde Staten. In jaren '90 dook documentatie op uit de 19e eeuw. Taco Bell, McDonald's en Burger King maakten het concept een kleine 100 jaar later populair. De ketens begonnen gratis refills als verkooptruc aan te bieden. De frisdrank uit een tapinstallatie (postmix) bestaat uit een mengsel van siroop met (koolzuurhoudend) water. Dat is veel goedkoper dan het kopen van verpakte flessen of blikjes, zeker als je de beker hergebruikt. Het is een goede manier om klanten te trekken en tevreden te houden en veroverde de wereld.

Maar de truc staat onder druk.

Zo stapt McDonald's in de VS langzaam af van zelfbedieningsstations. Op sommige locaties is bijbetaling vereist voor een refill. Buiten Noord-Amerika verschilt het refill-beleid per land, per aanbieder en zelfs per vestiging.

Frankrijk was het eerste land dat een verbod instelde op gratis bijvullen van suikerhoudende dranken in openbare eetgelegenheden, waaronder restaurants en fastfoodketens. Dit verbod werd in 2015 ingevoerd als onderdeel van bredere maatregelen om obesitas te bestrijden en gezonde eetgewoonten te bevorderen.