De laatste ansjovisvisser van Nederland haalt binnenkort zijn netten voorgoed binnen. De afname van ansjovis in de Oosterschelde markeert het einde van de eeuwenoude weervisserijtraditie.
Gisteren schreven we nog dat de belangrijkste visbestanden gezond zijn, maar dat geldt niet voor ansjovis.
Het visje werkte tien jaar geleden aan een come-back, maar is inmiddels vrijwel compleet verdwenen uit de wateren van de Oosterschelde. De laatste ansjovisvisser van Bergen op Zoom, Corné van Dort, moet noodgedwongen stoppen: “Als ze er niet zijn, kun je ze ook niet vangen”.
Uniek erfgoed
Ansjovis wordt veelal als smaakbommetje gegeten, maar wordt ook gebruikt voor de productie van vismeel en -olie.
De manier waarop ansjovis wordt gevangen is door UNESCO erkend als cultureel erfgoed. De zogeheten weervisserij is een oude vistechniek met houten vanginstallaties die gebruik maakt van stroming en getij om de vis naar een vangnet te leiden. Eeuwenlang visten families uit Bergen op Zoom met die methode op ansjovis, van wie de familie Van Dort de laatste is die nu nog – maar niet lang meer – actief vist. De Stichting Behoud Weervisserij probeert het ambacht te behouden, ook al stopt de beroepsmatige visserij.
Tot vijf jaar geleden zwom de ansjovis van mei tot juli vanuit de Noordzee naar de warme en ondiepe wateren van de Oosterschelde om te paaien. Waar eerst tonnen aan ansjovis werd gevangen, waarvan zo’n 8.000 kilo per seizoen voor de familie Van Dort, is dat nu nog amper een kilo. “Ik heb er sinds mei misschien zeven of acht gevangen”, zegt Van Dort.
Populatieschommelingen
Waar zijn de visjes gebleven? De Universiteit Wageningen doet onderzoek naar de populatieschommelingen bij ansjovis. Onderzoekers wijzen naar overbevissing en klimaatverandering als oorzaken waarom de netten leeg blijven. De watertemperatuur nadert de bovengrens van 18 graden voor het paaigedrag van ansjovis.
Het vermoeden dat windparken de boosdoener zijn, lijkt onwaarschijnlijk. Volgens Van Dort kan ook de aanwezigheid van staalslakken in het water een rol spelen. Ook zijn er veranderingen in en op het water door bijvoorbeeld de Deltawerken. Ze verminderden de toevoer van zoet water, waardoor het water in de Oosterschelde zouter is geworden en ansjovis minder goed gedijt. Onderzoeker Joey Volwater vertelt: “Ansjovis kun je zien als een metafoor voor alle veranderingen in de Oosterschelde”.
Het visje werkte tien jaar geleden aan een come-back, maar is inmiddels vrijwel compleet verdwenen uit de wateren van de Oosterschelde. De laatste ansjovisvisser van Bergen op Zoom, Corné van Dort, moet noodgedwongen stoppen: “Als ze er niet zijn, kun je ze ook niet vangen”.
Uniek erfgoed
Ansjovis wordt veelal als smaakbommetje gegeten, maar wordt ook gebruikt voor de productie van vismeel en -olie.
De manier waarop ansjovis wordt gevangen is door UNESCO erkend als cultureel erfgoed. De zogeheten weervisserij is een oude vistechniek met houten vanginstallaties die gebruik maakt van stroming en getij om de vis naar een vangnet te leiden. Eeuwenlang visten families uit Bergen op Zoom met die methode op ansjovis, van wie de familie Van Dort de laatste is die nu nog – maar niet lang meer – actief vist. De Stichting Behoud Weervisserij probeert het ambacht te behouden, ook al stopt de beroepsmatige visserij.
Tot vijf jaar geleden zwom de ansjovis van mei tot juli vanuit de Noordzee naar de warme en ondiepe wateren van de Oosterschelde om te paaien. Waar eerst tonnen aan ansjovis werd gevangen, waarvan zo’n 8.000 kilo per seizoen voor de familie Van Dort, is dat nu nog amper een kilo. “Ik heb er sinds mei misschien zeven of acht gevangen”, zegt Van Dort.
Populatieschommelingen
Waar zijn de visjes gebleven? De Universiteit Wageningen doet onderzoek naar de populatieschommelingen bij ansjovis. Onderzoekers wijzen naar overbevissing en klimaatverandering als oorzaken waarom de netten leeg blijven. De watertemperatuur nadert de bovengrens van 18 graden voor het paaigedrag van ansjovis.
Het vermoeden dat windparken de boosdoener zijn, lijkt onwaarschijnlijk. Volgens Van Dort kan ook de aanwezigheid van staalslakken in het water een rol spelen. Ook zijn er veranderingen in en op het water door bijvoorbeeld de Deltawerken. Ze verminderden de toevoer van zoet water, waardoor het water in de Oosterschelde zouter is geworden en ansjovis minder goed gedijt. Onderzoeker Joey Volwater vertelt: “Ansjovis kun je zien als een metafoor voor alle veranderingen in de Oosterschelde”.
