Aan de redactietafel hadden we erover. We moesten grinniken toen we het hoorden, maar werden er ook een beetje somber van. Het is zo sneu voor die mensen die wel degelijk iets echt streeks proberen te maken. De streek wordt onder hun serieuze pogingen vandaan gegrist, nog voor ze streek serieus inhoud hebben kunnen geven. Want ook al heeft Nederland nauwelijks vier producten die streek zijn zoals een appellation contrôlée of een denominazione d'origine controllata dat is, ze doen hun best om ze te maken. Zo begon het daarginds ten slotte ook, al lopen wij een jaar of honderd achter.
Het Sallandse brood van het plaatje wordt gemaakt van buitenlands meel. In fabrieken die niet in het Salland staan. Voor brood dat geen Sallander ooit at, behalve dan tegenwoordig. Albert Heijn laat het bakken van broodmix door zijn grootbakker die er ook zijn andere 'streekbroden' van bakt. Het meel is geen meel maar kant-en-klare mix. Het komt van de grote broodmixmakers Meneba en Zeelandia, die kannie-mislukken-meel maken voor bakkers die te lui zijn om zelf hun deeg te maken. En natuurlijk voor bakkers die geen bakkers meer zijn, maar net als wij thuis de mix in de broodmachine weten te mikken in de juiste verhoudingen met water, suiker, vet en zout.
Wat moet je nou tegen dat soort streken, als je wel probeert iets volgens de regels van een kunst te maken? Eer je een eerbaar streekproduct hebt, zijn de grootwinkeliers en snelle jongens alweer bezig met de volgende hype. Een rotstreek, want dan wil niemand jouw echte streek meer. Alsof Cartier op de markt komt, nadat het merk eerst groot is gemaakt door Chinese kopieerders.
En dan hebben we het nog niet eens over het feit dat echte Goudse streekkaas nooit uit Gouda kan komen. Daar hebben ze nl. vergeten er een Beschermde Oorspongsbenaming - een zgn. BOB - van te maken. De beste Goudse kwam de laatste jaren dan ook uit Friesland en Groningen. Of ze daar geen eigen koeienrassen, eigen gras, een eigen typische ondergrond, eigen wind en weet-ik-wat-nog-meer aan eigens hebben. Niettemin maken ze er Goudse kaas.
Nederlanders doen het met grote stappen om gauw thuis te wezen. Een jaar geleden werd een spinazie-geitenkaastaartje het beste streekproduct uit de IJsselvallei. De dag voor het beroemd werd was nog niet bekend dat bewoners IJsselvallei er ooit van hadden gegeten. Daarna trouwens ook niet.
Geen wonder natuurlijk, want zelfs de echte strekers vroegen zich niet af wat dat blije taartje met de IJsselvallei te maken had.
Streken moeten ergens op slaan. Maar waarop? Is het wat Slow Food in zijn Ark van de Smaak en Praesidia stopt? Of wat Erkend Streekproduct mag heten? Gaat dat helpen tegen de Chinese Cartiers die nuchtere Hollandse nepverkopers laten maken omdat ze geld zien in een leuk 'verhaaltje' om hetzelfde spul dat ze altijd al verkochten weer even te peppen?
Als het je werkelijk serieus is met 'streek', moet er dan geen echt en meteen maar heel streng Nederlands Institut national de l'origine et de la qualité? Een streekbewakingsinstituut van appellaties, zoals de Fransen het hebben en waarin Friese Kaas toch echt moet komen van Fries Roodbont van kleigronden, Leidse van Blaarkoppen, Maasse kant-en-klare Boeuf Meusien van MRIJ-runderen die op uiterwaarden liepen.
Als er echte Nederlandse streek moet komen, aan welke voorwaarden zou het dan moeten voldoen? Of heeft het geen zin en moeten de makers ervan gewoon zorgen voor een goed, misschien wel lokaal product? En waarin onderscheidt dat zich dan van de Chinese Cartiermakers die in Nederland als paddestoelen uit grond schieten? Want één ding is ook de echte strekers die het goed bedoelen duidelijk: zo kan het niet doorgaan, want met al die woordkapers op de kust wordt het fröbelen in de marge.
Let wel, dit debat is bedoeld om een beetje te helpen. Tegen rotstreken die nergens op slaan.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 3 augustus krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 3 augustus krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Wat concluderen we nu uit het bovenstaande? Is er wellicht een link met die wilde en soms erotische draad over 'de Libelle-factor' en de groentenboer?
Asperges waren inderdaad een delicatesse onder andere uit 's-Gravenzande. Zoals de naam al doet vermoeden ligt 's-Gravenzande op een zandplaat. Het zand van de graaf, ofwel het jachtterrein van Graaf Floris de vijfde in de delta van de Maas (Maesemunde). Ik haal er maar weer eens mijn vader bij, die net zoals ik in 's-Gravenzande is geboren. Hij raakte in vervoering als het aspergetijd was. Wist precies hoe je ze op ruggen moest telen en dat je er na 21 juni vanaf moest blijven. Echte Westlanders noemen ze 'sparries'. Er zijn inmiddels weer Westlandse asperges. Ze komen nu onder glas vandaan, natuurlijk.
http://www.asparaguscentre.nl/download/iakc/20080303_6855.pdf
Ook de teelt van tulpen was een 's-Gravenzandse aangelegenheid. Een bollenhandelaar uit het Noordelijk zandgebied vertelde me pas dat veel 's-Gravenzanders later zijn uitgeweken naar het kopje van Noord-Holland, maar dat ook hun roots in het Westland liggen.
Dus behalve de Westlandse tafeldruif, met name de rassen Frankenthaler (Zuid-Tirol), Muskaat(Egypte), Golden Champion(Engeland) en Alicante(Spanje) hebben we nog streekproducten als asperges, tulpen. Waarschijnlijk nog een heel rijtje groentes die ooit in het Westland aan hun opmars zijn begonnen.
Ik ben het met René eens dat je ook moet kijken naar nieuwe ontwikkelingen, maar de historie bepaalt toch voor een groot deel het verhaal achter streek. Misschien niet bij de juiste definiëring, maar wel bij het verkoopverhaal naar de consument.
's Gravezande e.o. én de Zuid Hollandse eilanden waren de bakermat van onze aspergeteelt, dit even ter verduidelijking, mij is de geografie bekend, het kan zijn dat ik het niet nauwkeurig genoeg omschreef. Ik geloof dat je hier en daar op Schouwen nog een teler kunt vinden. 's Gravezande is voor zover ik weet ouder dan de Brabantse Wal, maar daar ga ik geen halszaak van maken, zou ik de boeken weer in moeten duiken.
Zolang ik nog op mijn vraag: wat zijn dat voor aardbeien? het antwoord krijg: Hollandse, of 'Van de Veiling?' hebben we nog een lange weg te gaan. Maar misschien is het wel allemaal onbegonnen werk.
Waar een klein land niet groot in kan zijn. Geen gehucht zo klein, of het heeft wel een specialiteit, die met een regiolabel blijkbaar beschermd moet worden....
Opperdoezer kaas, Vechtdaalse worst, Tietjerkstradeler perentaarten en Achterhoekse spinaziegeitenstaartkaasjes..
Ik zou liever zien, dat naast dat kneuterige gedoe, dat geen enkele garantie op kwaliteit biedt en alleen op basis van pseudo-exclusiviteit een hogere prijs claimt, men zich op Foodlog eens wat drukker maakte over het feit dat de supers met hun huismerken geen enkele traceerbaarheid betrachten.
Hoe zit dat wettelijk qua aansprakelijkheid met voedsel ?
Zeker wanneer de bron buiten-europees is ..
De supers vinden de Hollandse consument blijkbaar te dom om met betrekking tot voedsel transparant te maken WIE WAT WAAR produceert.
Maar daar hoor ik hier niemand over ;-)
Folklore is blijkbaar hier een belangrijk food-issue
Er is veel waar ik op zou willen reageren, maar het ontbreekt me nu even aan tijd. Ik ben het eens met Dick e.a. dat streekproducten niet alleen terug moeten gaan naar het verleden, maar dat er juist ook ruimte moet zijn voor nieuwe ontwikkelingen. Helemaal goed, zouden ze in Rotterdam zeggen. Juist een ´gezamenlijke propositie´ van gezamenlijke onafhankelijke producenten is in de praktijk natuurlijk de basis voor nieuwe regionale ontwikkeling. Soms werken die bedrijven dan samen onder 1 vlag, zoals Vechtdalproducten, DrentsGoed, Waddengoud etc. Maar volgens mij hebben deze streken ook hun ´iconen´ nodig, streekeigen producten die goed beschreven en gedocumenteerd zijn.
Paar andere opmerkingen nog: volgens mij worden soortnamen (recepturen) en streeknamen door elkaar gebruikt. Goudse kaas staat volgens de warenwet inderdaad voor een type kaas, net als Fries Roggebrood.
Verder ligt ´s Gravenzande niet oop de Zuidhollandse eilanden maar in het Westland. Volgens de telers van de Brabantse Wal asperge is het oudse productiegebied om en nabij Bergen op Zoom, waar tot de jaren 50 de meeste asperges werden geteeld en verhandeld.