Hoe gaan we voedselverspilling in de keten tegen? Met die vraag gingen onderzoekers van de Wageningen Universiteit aan de slag. De onderzoekers ontwikkelden 8 verschillende “prikkels voor bedrijven om minder te verspillen”.
In Nederland wordt ongeveer 25% van al het voedsel weggegooid. Dit heeft grote gevolgen voor het klimaat en de voedselzekerheid. De Nederlandse overheid wil de voedselverspilling tegen 2030 halveren.
"We zien koplopers, maar de meerderheid van de bedrijven komt nog niet op gang," zegt Sanne Stroosnijder, programmamanager Food Loss and Waste Prevention bij Wageningen University & Research. Veel inspanningen zijn vrijblijvend en soms werkt het ene beleid het andere tegen. Ook zijn de kosten voor een nieuwe bedrijfsvoering vaak hoger. "Er zijn allerlei prikkels om te blijven verspillen. Die moeten we wegnemen en vervangen door prikkels die stimuleren om voedselverspilling tegen te gaan."
In april 2023 schreef WUR een rapport voor het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over het versnellen van de halvering van voedselverspilling. In aansluiting daarop presenteren Stroosnijder en haar collega's nu acht concrete prikkels voor bedrijven.
Verplichte zelfrapportage leidt tot actie
Welke prikkel zou Stroosnijder zelf aanbevelen bij het nieuwe kabinet? Zonder twijfel: verplichte zelfrapportage. In een aantal Europese landen is dit al verplicht, maar in Nederland nog niet. De resultaten uit die landen zijn positief. "Zelfrapportage helpt om inzicht te krijgen in hoeveel je als bedrijf verspilt en wat je verspilt. Bedrijven zien dan ook wat verspilling kost aan grondstoffen, vervoer, verpakkingen en personeel. Dit inzicht leidt ertoe dat bedrijven in beweging komen. Ieder bedrijf wil kosten besparen en tegelijk de klimaatimpact verminderen. Onze ervaring leert dat 20 tot 30% minder voedselverspilling voor de meeste bedrijven zo makkelijk haalbaar is."
Om verspilling nog verder tegen te gaan, is de hele voedselproductieketen nodig, van boer tot consument. Als bedrijven moeten rapporteren over de voedselverspilling van hun toeleveranciers in de keten (scope 3), zegt Wageningen, zullen ze daar een stuk bewuster van worden.
De acht prikkels voor bedrijven om minder te verspillen zijn:
"We zien koplopers, maar de meerderheid van de bedrijven komt nog niet op gang," zegt Sanne Stroosnijder, programmamanager Food Loss and Waste Prevention bij Wageningen University & Research. Veel inspanningen zijn vrijblijvend en soms werkt het ene beleid het andere tegen. Ook zijn de kosten voor een nieuwe bedrijfsvoering vaak hoger. "Er zijn allerlei prikkels om te blijven verspillen. Die moeten we wegnemen en vervangen door prikkels die stimuleren om voedselverspilling tegen te gaan."
In april 2023 schreef WUR een rapport voor het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over het versnellen van de halvering van voedselverspilling. In aansluiting daarop presenteren Stroosnijder en haar collega's nu acht concrete prikkels voor bedrijven.
Verplichte zelfrapportage leidt tot actie
Welke prikkel zou Stroosnijder zelf aanbevelen bij het nieuwe kabinet? Zonder twijfel: verplichte zelfrapportage. In een aantal Europese landen is dit al verplicht, maar in Nederland nog niet. De resultaten uit die landen zijn positief. "Zelfrapportage helpt om inzicht te krijgen in hoeveel je als bedrijf verspilt en wat je verspilt. Bedrijven zien dan ook wat verspilling kost aan grondstoffen, vervoer, verpakkingen en personeel. Dit inzicht leidt ertoe dat bedrijven in beweging komen. Ieder bedrijf wil kosten besparen en tegelijk de klimaatimpact verminderen. Onze ervaring leert dat 20 tot 30% minder voedselverspilling voor de meeste bedrijven zo makkelijk haalbaar is."
Om verspilling nog verder tegen te gaan, is de hele voedselproductieketen nodig, van boer tot consument. Als bedrijven moeten rapporteren over de voedselverspilling van hun toeleveranciers in de keten (scope 3), zegt Wageningen, zullen ze daar een stuk bewuster van worden.
De acht prikkels voor bedrijven om minder te verspillen zijn:
- Carbon crediting: Een prijskaartje aan CO2-uitstoot hangen om bedrijven te stimuleren minder te verspillen.
- Certificering: Bedrijven kunnen certificaten verdienen door voedselverspilling te verminderen.
- Verplichtende voorwaarden in aanbesteding: Zo kan een overheidsaanbesteding voor catering eisen dat cateraars plannen indienen om voedselverspilling te minimaliseren, zoals het doneren van overschotten en het gebruik van reststromen.
- Geïntegreerde verslaglegging: Voedselverspilling opnemen in bredere duurzaamheidsverslagen.
- Informatie op facturen en kassabonnen: Duidelijk maken hoeveel voedsel wordt verspild via kassabonnen en facturen.
- Verplichte rapportage, inclusief scope 3: Bedrijven verplichten om te rapporteren over hun voedselverspilling, inclusief de verspilling buiten eigen productie, zoals bij toeleveranciers en in de distributie.
- Normering (ISO, andere standaarden): Standaarden ontwikkelen om voedselverspilling te verminderen.
- Financieringsvoorwaarden: Voorwaarden stellen aan financiering om voedselverspilling te beperken. Banken en investeerders kunnen bijvoorbeeld voorwaarden stellen aan leningen, zoals het verplicht implementeren van verspilling-reductie programma's.
