Het aantal gevallen van patiënten met de ziekte van Parkinson groeit wereldwijd snel. Volgens de Nederlandse neuroloog Bas Bloem is er zelfs sprake van een explosieve toename. Bloem is ervan overtuigd dat die versnelling samenhangt met het gebruik van pesticiden. Hij vreest voor nog veel meer gevallen.
"De afgelopen vier jaar steeg het aantal diagnoses bij vijf met ons samenwerkende ziekenhuizen met 25 procent", zegt neuroloog Bas Bloem (Radboud umc) op de NOS. "Parkinson is een van de akeligste dingen die je als mens kunnen overkomen. Het verslechtert de motoriek, het denken, de seksualiteit, het plassen, het poepen en het slapen."

In Nederland steeg het aantal patiënten in 10 jaar tijd met 30%. Wereldwijd verdubbelde het aantal parkinsongevallen in de afgelopen 25 jaar. Uit een nieuwe studie, verschenen in het gezaghebbende medische vakblad The Lancet, blijkt het aantal parkinsonpatiënten van 6,2 miljoen in 2016 opgelopen te zijn naar 11,8 miljoen mensen (peiljaar 2021), bijna een verdubbeling. Volgens Bloem is sprake van een onderschatting, omdat wereldwijd veel patiënten niet gediagnosticeerd zijn.

De ziekte van Parkinson is een progressieve hersenaandoening, die voor het eerst beschreven werd in de 19e eeuw in het sterk vervuilde Londen. Tot de jaren '70 was Parkinson redelijk zeldzaam. Maar de laatste jaren is sprake van een 'golf' aan gevallen, onder meer in de Betuwe. Wat Bloem met name verontrust, is dat het niet alleen oudere mensen zijn, die ziek worden. Ook twintigers en dertigers worden inmiddels met de ziekte gediagnosticeerd.

Bloem wijst met een beschuldigende vinger naar het grootschalig gebruik van (neurotoxische) landbouwgiffen, die in de jaren '50 en '60 opgang deden. Een voorbeeld van een neurotoxisch landbouwgif is paraquat, een onkruidverdelger die sinds 2007 verboden is in Nederland. Toch kan blootstelling aan dit gif jaren later nog leiden tot parkinson. "Hoe ouder je bent, hoe langer ook je totale blootstelling aan gifstoffen", zegt Bloem.

Volgens Bloem is parkinson een 'man-made disease'. Aanwijzingen daarvoor vindt hij in een recente studie waarin hij, samen met een Amerikaanse collega, de verbanden tussen parkinson en milieuvervuiling samenvatte. Zo is in Frankrijk parkinson erkend als beroepsziekte bij wijnbouwers, en wordt in Nederland inmiddels onderzoek gedaan naar het frequenter voorkomen van parkinson in de bollenstreek. Ook lijkt het verbod op paraquat (sinds 2007 in ons land verboden) effect te hebben: in landen waar paraquat nog wel is toegestaan, zoals de VS, groeit parkinson sneller dan in Nederland, schrijft de NOS.

Bloem richt zijn pijlen momenteel op de vele mogelijke veroorzakers van parkinson die "nog onder de radar zitten." Er zijn immers nog zo'n 500 bestrijdingsmiddelen toegestaan, waaronder het welbekende glyfosaat, een van de opvolgers van paraquat. "Er zijn inmiddels zo'n tien studies die een verband vermoeden tussen glyfosaat en de ziekte van Parkinson, maar dat betekent nog niet dat glyfosaat met zekerheid een oorzaak is van parkinson," zegt Bloem.

En daar zit zijn grootste wrevel: "we weten niet zeker of glyfosaat veilig is, omdat de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid bij de toelating van glyfosaat niet volgens de jongste inzichten naar parkinson heeft beoordeeld."