Terwijl grote westerse supermarkten onverhoopte winsten maken, worden garnalenboeren in landen zoals Indonesië, Vietnam en India steeds verder uitgebuit, aldus een gisteren gepubliceerd onderzoek uitgevoerd door een alliantie van NGO’s. Voor het rapport voerden de NGO’s interviews met meer dan 500 garnalenproducenten.
De inkomsten van garnalenkwekers zijn sinds de pandemie met 20% tot 60% gedaald. De producenten hebben moeite om te voldoen aan de prijsdruk van de grote supermarktketens, zeggen de NGO's. Om wel aan die prijsdruk te voldoen, huren de kwekers minder mensen in en laten ze die langere dagen maken terwijl ze niet eens het minimumloon verdienen.

Arbeidsomstandigheden
In Vietnam bijvoorbeeld werken garnalenverwerkers 6 of 7 dagen per week van 4 uur ‘s ochtends tot 6 uur ‘s avonds in ijskoude ruimtes. In India krijgen de arbeiders volgens het rapport te maken met “gevaarlijke en onmenselijke omstandigheden”. Meisjes van 14 en 15 jaar worden gerekruteerd voor het pellen van de garnalen. Daarnaast verontreinigen garnalenkwekerijen met chemische stoffen en zout het omliggende water en de bodem, wat leidt tot een verslechtering van de leefomstandigheden voor lokale gemeenschappen.

Supermarkten
Vietnam, India en Indonesië leveren ongeveer de helft van het aantal geconsumeerde garnalen in de 4 grootste markten: de VS, het VK, de EU en Japan. Het rapport beschuldigt de supermarkten Target, Walmart en Costco in de VS, Sainsbury’s en Tesco in het VK en Aldi en Co-op in de EU ervan in te kopen bij leveranciers met slechte arbeidsvoorwaarden. In reactie op het rapport zegt het Zwitserse Co-op een ‘zero-tolerance’ beleid te hanteren voor schendingen van arbeidswetten en dat de producenten “eerlijke en marktconforme prijzen krijgen.” Aldi zegt een onafhankelijk certificeringsprogramma te gebruiken om een verantwoorde inkoop te garanderen.
Maar volgens het rapport is het “wiskundig onmogelijk” dat alle supermarkten die beweren uitsluitend gecertificeerde producten te kopen, dat ook daadwerkelijk doen. Van de 2 miljoen garnalenkwekerijen zijn er slechts 2.000 gecertificeerd door keurmerken zoals de Aquaculture Stewardship Council of Best Aquaculture Practices.

Uit het onderzoek blijkt ook dat tussenpersonen in de inkoopketen de herkomst van garnalen slecht traceerbaar maakt. Hierdoor schenden de nodige retailers - al dan niet bewust - de ethische richtlijnen die ze hebben opgesteld voor hun inkoopbeleid.

Oplossingen
Het rapport suggereert dat overheden in westerse landen, zoals de VS en de EU, bestaande mededingingswetten kunnen inzetten om eerlijke prijzen af te dwingen van retailers. Zo heeft de Europese Unie onlangs een richtlijn aangenomen die bedrijven verplicht om negatieve gevolgen voor de mensenrechten en het milieu, zowel binnen als buiten Europa, aan te pakken.

Daarnaast hoeft meer betalen aan boeren niet per se tot hogere consumentenprijzen te leiden, omdat volgens het rapport de marge van de supermarkt groot genoeg is. Dat is een wat optimistische gedachte, zoals Nederlandse hoogleraar foodretail Laurens Sloot en de Amerikaanse econoom Scott Lincicome onlangs duidelijk maakten.