Chinezen beginnen minder van varkensvlees te houden

Van oudsher is het varken een essentieel onderdeel van het Chinese landbouwsysteem. Varkens werden al duizenden jaren geleden gedomesticeerd, en zijn efficiënte dieren in termen van voeding. Ze eten vrijwel alles, inclusief keukenafval, en ze kunnen worden gehouden in kleine ruimtes, wat ze ideaal maakt voor de 'backyard farming' die in China heel gebruikelijk was (en is, al heeft de varkenspestepidemie daar wel wat verandering in gebracht).

Varkensvlees is lekker vet en wordt door Chinezen gewaardeerd om de veelzijdigheid in smaak en textuur, waardoor het een prominente plaats in de Chinese culinaire tradities heeft verworven.

Verschuivende consumptiepatronen
Niet verwonderlijk dus dat varkensvlees de meest geconsumeerde vleessoort is in China. Maar het consumptiepatroon van vlees en vis in China is flink aan het veranderen, constateert RaboResearch in een nieuw rapport.

In de jaren '90 maakte varkensvlees nog 85% van de vleesconsumptie uit, inmiddels is dat nog maar 58%

Sinds de jaren '90 is de vleesconsumptie per persoon meer dan verdubbeld, van 35 kilo naar 72 kilo (karkasgewicht) in 2023. Meer dan de helft (58%) van hun vleeseiwitten halen Chinezen uit varkensvlees, ofwel 41,6 kilo. Gevogelte is goed voor zo'n 18 kilo, rundvlees voor circa 6, schaaps- en lamsvlees zo'n 3 kilo. Daarnaast consumeren Chinezen nog eens 22,8 kilo dierlijke eiwitten in de vorm van zeevruchten en 25,3 kilo aan eieren. Ter vergelijking: Nederlanders aten in 2023 circa 75 kilo vlees, gewogen in karkasgewicht.

Varkensvlees blijft achter
Maar waar de Chinese consumptie van zeevruchten, rundvlees en gevogelte de afgelopen 10 jaar met respectievelijk 4,2%, 3,1% en 3% steeg, haperde de stijging van de varkensvleesconsumptie op 0,3%. In de jaren '90 maakte varkensvlees nog 85% van de vleesconsumptie uit, inmiddels is dat hierboven genoemde 58%. Daar liggen volgens RaboResearch een aantal ontwikkelingen aan ten grondslag.

Gemak en gezondheid
Een daarvan is de demografische verschuiving. Er komen meer 1- en 2-persoonshuishoudens (hoewel de standaard nog steeds een 3-persoonshuishouden is). Die kleinere huishoudens focussen op gemak, kant-en-klaarproducten, buiten de deur eten en online bestellen. Ook het consumptiegedrag van ouderen - China vergrijst in hoog tempo - verschuift naar online boodschappen doen, maaltijdbezorging en kant-en-klaarmaaltijden. Niet alleen gemak speelt daarbij een rol; ook het gezondheidsargument komt naar voren. Varkensvlees verliest aan aantrekkingskracht ten gunste van zeevruchten en gevogelte die lichter verteerbaar en minder vet zijn.

Luxe
Een ander aspect is de trend naar luxe, signaleert RaboResearch. Ondanks de vertragende economische groei en het feit dat eten duurder wordt, vindt de groeiende Chinese middenklasse het belangrijk hun geld te kunnen uitgeven aan (luxe) voedingsmiddelen. In plaats van het volksvoedsel varkensvlees kiezen ze (luxe) rundvlees, vooral geïmporteerd uit Australië of de VS.

Ondanks de vertragende economische groei en het feit dat eten duurder wordt, vindt de groeiende Chinese middenklasse het belangrijk hun geld te kunnen uitgeven aan (luxe) voedingsmiddelen

Ze eten lamsvlees en wild, zelfs van exotische dieren als krokodil. En hoogwaardige zeevruchten, zoals kreeft, abalone en zeekomkommer, die vroeger alleen voor welgestelden weggelegd waren.

Kip en rund
Aten de Chinezen dan geen kip of rund? Nee dus. Chinezen hielden hun kippen voor de eieren. Een kip kan immers wel honderden eieren leggen, maar je kunt haar maar één keer slachten; denk aan de fabel van Aesopus over de kip met de gouden eieren. Tot in de jaren '80 stond kippenvlees slecht bekend in China, omdat het vol zou zitten met groeihormonen en weinig voedingswaarde zou hebben. Daar kwam verandering toen de grote fastfoodketens naar China kwamen. Die serveerden kip juist als aantrekkelijk eten en als ingrediënt voor afhaaleten. Dat leidde ertoe dat jonge consumenten inmiddels kip omarmd hebben als hoogkwalitatieve, vetarme bron van eiwitten.

Voor rundvlees gold tot in de jaren '80 een consumptiebeperking. Runderen werden gehouden als trek- en lastdieren, niet om op te eten. Dat is inmiddels wel anders: China is de vierde rundvleesproducent ter wereld en de grootste importeur.

Kansen
Voor bedrijven die actief zijn in de Chinese markt voor dierlijke eiwitten - met name gevogelte, rundvlees en hoogwaardige zeevruchten - ziet RaboResearch genoeg kansen, als ze zich richten op een goede prijs-kwaliteitverhouding, de eet-'ervaring' van consumenten, de gezondheidsaspecten en de veranderende distributiekanalen die meer toegang bieden tot verschillende soorten dierlijke eiwitten.

Wie vlees wil verkopen in China moet samenwerkingen aanknopen met foodservice bedrijven en retail om aan te sluiten bij de vraag van de consument en goede inkoopafspraken te maken. Omdat ook Chinezen inmiddels alert zijn op duurzaamheid, ziet Rabobank ook in China kansen voor wat wij duurzaam noemen. Je moet wel kunnen bewijzen dat het klopt. Er ligt nog een kans voor het oprapen. De opmars van Westerse fastfoodketens en eetgewoonten in China resulteert in groeiende standaardisering van de voedselverwerking en -bereiding in het grote land. Ook daar zouden Westerse bedrijven slim op in kunnen spelen.