Op dit moment is het te koop bij Lidl en Plus. Ook andere supermarkten willen het graag brengen, maar het aanbod is nog beperkt. Het scoort goed in de Keurmerkwijzer van Milieucentraal, die dit najaar op verzoek van de regering en de Alliantie Verduurzaming Voedsel met een oordeel over de beste keurmerken in ons land moet komen. Lezers van Foodlog kunnen de kwaliteit van dat oordeel een beetje helpen.
Buiten, maar stieren niet
Wij consumenten kopen 'rundvlees'. Voor 2 sterren rundvlees gelden als criteria dat de dieren gedurende minimaal 6 maanden, minimaal 12 uur per dag naar buiten kunnen. Bovendien moeten de jonge dieren bij hun moeder kunnen zogen.
Voor stieren is een uitzondering gemaakt. Wie de criteria van de Dierenbescherming er op naslaat, ziet dat stiertjes niet naar buiten hoeven als ze niet gecastreerd zijn. Dan mogen ze in de stal in groepshuisvesting worden gehouden. Ze mogen eventueel zelfs onthoornd worden. Zulke maatregelen zijn verstandig, want 'hele' stieren kunnen nogal lastig te hanteren zijn.
2 sterren rundvlees = stierenvlees
Eten we koeien of stieren als we in Nederland 2 sterren rundvlees kopen? Die vraag wordt opeens relevant.
Je koopt vlees van een dier dat in Nederland na import - op een heel beperkt aantal uitzonderingen na - niet meer buiten komt en nog één tot anderhalf jaar op stal doorbrengt waar het tot het best mogelijke stierenvlees wordt afgemest. Vanuit de stal maakt het dier nog één rit naar het slachthuis waar het geslacht wordt als het 18-24 maanden is. Dat wijkt af van alle andere twee sterren dieren van de Dierenbescherming en kan dan ook voor nogal wat verwarring zorgen. Kippen en varkens met twee sterren moeten tot hun laatste dagen bij de boer naar buiten kunnenHet antwoord luidt: stierenvlees. De dieren worden voornamelijk in Frankrijk geboren. Zolang het seizoen dat toelaat, leven ze daar met hun moeders in grazige weiden buiten. Ze komen ongecastreerd naar Nederland als ze tussen de 5-9 maanden zijn en worden hier niet meer gecastreerd. Ze mogen buiten tot ze gaan doen waar hun testosteron hen nu eenmaal toe aanzet: vechten en klieren. Dan moeten ze naar binnen. In de praktijk betekent het dat ze helemaal niet meer naar buiten gaan als ze hier eenmaal zijn aangekomen. Dat gaat uitstekend, vertelde mij de controleur die er op toeziet dat de normen van de Dierenbescherming goed worden nageleefd. De dieren worden goed gevoerd, zodat ze elkaar met rust laten.
Weet ook de Dierenbescherming dat het om stierenvlees gaat? Ik sprak met de Dierenbescherming die me dat bevestigde en op de hoogte bleek van het feit dat het twee sterrensysteem voor rundvlees juist ook voor stieren geschikt is gemaakt.
Volgens de normen klopt het allemaal. Ook Bief Select - de organisatie achter dit stierenvlees - maakt er geen enkel geheim van en praat niet eens over weidegang, maar wel over het wat het bedrijf betreft duurzame potstal-concept om dieren af te mesten. De website van de stierenmester legt eerder de nadruk op kringlopen tussen de mest en het voer van de dieren. Van die kant is dus beslist geen enkele sprake van bedrog.
Begrijpelijk
Ook door PLUS wordt keurig gecommuniceerd. De dieren blijven minimaal 5 maanden, zegt PLUS, drinken bij hun moeders in Franse bergweiden waar ze ook leren grazen. Wel is het dier dat u eet ruim 1,5 tot 2 jaar oud en staat het dus het langste deel van zijn leven in een Nederlandse stal met groepshuisvesting om te worden afgemest.
Wie wat van vlees en de vleeshandel weet, vindt deze ontwikkeling heel begrijpelijk. De Franse rundvleesexport heeft een deuk opgelopen de afgelopen jaren. Dat komt door een aantal factoren. De paardenvleesschandalen haalden de prijs van rundvlees onderuit. De economische crisis in het zuiden van Europa en het wegvallen van de export naar Rusland lieten een flink exportvolume verdwijnen.
Daarom mag er best wat Frans vlees uit, vinden de Fransen, en dat kan ook in de vorm van levende dieren. De vrouwelijke volwassen vleesrunderen die vrij in de wei lopen, houden ze het liefst voor zichzelf. Voor ambachtelijke vleesprofessionals zijn die namelijk het meeste waard. Het omgekeerde is ook waar. Volwassen extensief gehouden Franse dieren hebben een grote mate van onregelmatigheid. Wie zoals een supermarkt het liefst steeds dezelfde stukjes vlees levert, heeft liever dieren die afgemest zijn volgens het Nederlandse systeem van Bief Select dat die ongelijkheid zoveel mogelijk wegneemt. Vanwege de vetaanzet van vrouwelijke dieren, zijn mannelijke daar het meest geschikt voor.
Daarom is het een goed idee om Franse in extensieve omstandigheden geboren stierkalveren wat ouder te laten worden dan de Franse kalveren - zoals de stoere 'broutards' op de foto - die op 9-12 maanden als rosé rundvlees geslacht worden. Bief Select zorgt voor mooi uniform en wat rijper rundvlees en creëert meer gewicht per dier. Nederlanders zijn zo slim om naar die milde vorm van intensivering te grijpen.
Wringen
Waarom zou dan het Nederlandse 2 sterrensysteem geen goed idee zijn? Het is speciaal óók voor de Franse, in Nederland op stal af te mesten dieren ingericht - ondanks de eis dat 2-sterren dieren buiten moeten kunnen, behalve stieren ouder dan 1 jaar. De dieren hoeven immers alleen het eerste half jaar van hun leven dat ongeveer twee jaar duurt, buiten te zijn met hun moeders.
Tegen een 'ja' op die vraag, pleit één belangrijk tegen-argument. Het wringt. Wie rundvlees met 2 sterren koopt omdat het dier de helft van het jaar de halve dag naar buiten kan, krijgt waarschijnlijk niet wat hij wil.
Wie denkt dat het dier het belangrijkste deel van zijn leven heeft buiten gelopen al evenmin. Je koopt vlees van een dier dat in Nederland na import - op een heel beperkt aantal uitzonderingen na - niet meer buiten komt en nog één tot anderhalf jaar op stal doorbrengt waar het tot het best mogelijke stierenvlees wordt afgemest. Vanuit de stal maakt het dier nog één rit naar het slachthuis waar het geslacht wordt als het 18-24 maanden is. Dat wijkt af van alle andere twee sterren dieren van de Dierenbescherming en kan dan ook voor nogal wat verwarring zorgen. Kippen en varkens met twee sterren moeten tot hun laatste dagen bij de boer (onder een afdak of net) naar buiten kunnen.
OK?
Vandaar de vraag: is dit wat je verwacht van 2-sterren rundvlees en - nu je weet hoe het zit - vind je het OK?
Nogmaals, zoals ook de controlerende instantie bevestigde: alles wat ze moeten controleren, klopt.* En zoals ook de Dierenbescherming me bevestigde: ze zijn op de hoogte en zijn er transparant over want de criteria zijn openbaar. Wel geeft de Dierenbescherming aan dat het misschien niet makkelijk uit te leggen is en dat het prima is om het er eens goed over te hebben.
* Eén dingetje klopt wellicht niet helemaal. Volgens de regels van de Dierenbescherming mogen de Franse stiertjes pas vanaf 12 maanden op stal. Dat lijkt in de praktijk vaak eerder te gebeuren omdat de dieren elkaar en de boer het leven wel erg zuur maken als ze precies tot ze een jaar oud zijn naar buiten moeten. Ik houd het maar op een pragmatische uitzondering die de regels bevestigt. Dat lijken de bepalingen van de Dierenbescherming ook toe te staan.
Op 3 augustus krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Ik begrijp de keuze van de dierenbescherming wel, een paar punten in het artikel niet genoemd:
- Vanaf een maand of 7,5 - 8 zijn stieren vruchtbaar en in staat om hun eigen moeder of kuddegenoten te bevruchten, het is daarom logisch dat ze net voor deze leeftijd apart gehouden worden (inteelt en rangorde gevechten voorkomen).
- de koeien worden niet drooggezet met antibiotica, op de leeftijd dat het kalf de kudde verlaat is het kalf al volledig zelfstandig en gestopt met zogen, dus nauwelijks speenstress. De kalveren hoeven ook geen antibiotica om te voorkomen dat ze ziek worden t.g.v. voortijdig spenen.
- het gaat om runderrassen die zelfstandig op natuurlijke wijze kunnen afkalven en daarna het kalf laten zogen. Dus geen routinematige keizersnedes zoals bij dikbillen incl het bijbehorende antibiotica gebruik. Ook de moederdieren kunnen op een normale manier "oud" worden zonder vruchtbaarheidsproblemen i.v.m. de keizersnedes, er zijn gevallen bekend van 20 jaar oude zoogkoeien.
- in de stallen moeten er doorzichtige afscheidingen zijn, zodat ze elkaar kunnen zien.
- Aanvankelijk was er nog sprake van dat de stieren niet over een grote afstand aangevoerd mochten worden i.v.m. de transporttijd. Dus enkel nederlandse, duitse, belgische of luxemburgse stieren. Volgens mij heeft biefselect destijds geregeld met de dierenbescherming dat ook franse stieren (transporttijd meer dan 8 uur) meekonden doen, de zoogkoeien stapel in nederland en omgeving is gewoon te klein om voldoende dieren te kunnen leveren.
- bij veel stallen met dergelijke stieren zie je dat er buiten de stal stieren lopen ook in de winter als het weer het toelaat die net aangevoerd zijn, i.v.m. lagere ziektedruk.
- huisvesting op stro is zeer prettig en comfortabel voor de dieren, strorijke mest op het weiland is gunstig voor weidevogels en het bodemleven (o.a. vanwege meer organische stof).
- geen hormonen en groeibevorderaars.
Zet dit alles af tegen rundvlees afkomstig van witvleeskalveren rosekalveren (volledig roostervloer)
en afgemolken holsteiner melkkoeien (droogzetten met antibiotica, en vele nog nooit buiten geweest) dan vind ik dat er toch echt enorme dieren welzijnsverbeteringen en duurzaamheidsaspecten zijn aan te wijzen.
Het zou mooi zijn als er nog wat betere afzet was voor de vrouwelijke dieren die wel hun hele leven buiten hebben gelopen als het weer het toeliet. Of een plus in de prijs voor lokaal geproduceerde dieren bijv. vanwege de kortste transporttijd.
Het systeem lijkt veel op het gewone amerikaanse (en australische) vleesveesysteem van opfok in rangelands en afmesten enkele maanden op feedlots. De Von Thuenenringen in werking, ook nu nog dus (want die opfok is altijd ergens ver weg van stedelijke regionen, op goedkope, extensief beheerde halfnatuurlanden!) Wat een prachtige foto trouwens, de realiteit dus nog gewoon ergens in Europa, niet dat enorme verschil zoals bij ons in natuur en landbouw/veeteelt (dit hier, en dat daar!!), mijn dag is alweer goed!
Overdenking: passen zulke houderijsystemen over de grenzen niet prachtig in een groot Europa? En historisch: het systeem is eigenlijk eeuwenoud, alleen, vroeger werden de kuddes op de hoef vanuit oost en noord Europa naar de westelijke havensteden gedreven, en daar dan kort afgemest. Zelfs met ganzen en varkens gebeurde dat wel zo, met ganzen ging dat van Twente naar de randsteden, zelfs nog tot 1930!
Mooi dat de dierenbescherming heldere keuzes maakt die aansluiten bij de dieren praktijk, zou nog mooier zijn als ze hun andere ster systemen ook nog eens goed tegen het licht zouden houden en daar het zelfde zouden doen. Neem bv kippen en een verplichte 365 dagen buiten uitloop.
De rondeelkippen zitten 365 dagen binnen Frank en voeren 3 sterren. Ze hebben het wel naar hun zin, lijkt mij dan, want over hun huisvesting is goed nagedacht, maar het is meer soortoverschrijdende empathie dan kennis natuurlijk.
dirk zavel dat is nu precies wat ik bedoel, 3 sterren en binnen, 2 sterren moet altijd naar buiten, wat is nu de eis en wat wil het dier. Te veel dingen worden nog steeds gezien door het oog van de mens ipv door het oog van het dier.
In de handel/retail is overigens de vraag vrije uitloop of Biologisch, 3 sterren is geen tot weinig vraag naar een echte niche markt tot nu toe.
Voor de "gewone" scharreleitjes is, KAT waardig, ongekapt en VLOG certificaat de eis waarmee je nog een kleine plus tov de marktprijs kunt maken, EU scharrel staat onder druk, overaanbod uit diverse landen en voor supermarkten niet gecontroleerd genoeg, vandaar KAT waardig voor de Duitse retailers.