Geen domein waarin dit zo duidelijk wordt als de landbouw. Een aantal jaar geleden vroeg het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) me de visies van opeenvolgende landbouwministers op de verduurzaming van de sector eens in kaart te brengen. Wat bleek? Stuk voor stuk benadrukten de ministers dat het niet aan de overheid is om het voortouw te nemen bij het realiseren van maatschappelijk gewenste verandering. Zo stelde minister Veerman in 2005 dat “ondernemers in de sector, nog meer dan in het verleden, zelf het voortouw moeten nemen. De overheid zal een minder geprononceerde en minder leidende rol vervullen. Het zijn de ondernemers die de keuzes maken. De rol van de overheid is vooral een begeleidende”. Staatssecretaris Bleker volgde die lijn in 2011: “Belangrijk is dat de ketenpartijen zelf de regie voeren en verantwoordelijkheid nemen voor de transitie naar een toekomstbestendige en maatschappelijk gewaardeerde veehouderij ... Het kabinet zal vanuit haar rol en verantwoordelijkheden haar aandeel leveren.” Nu vind ik ook dat initiatieven vanuit de keten van groot belang zijn, maar hebben we niet juist een overheid uitgevonden om daar richting aan te geven, bijvoorbeeld door markten zo bij te sturen dat collectieve doelen gerealiseerd worden? De huidige stikstofcrisis toont wat er kan gebeuren als de overheid maatschappelijke problemen jarenlang over de schutting van ‘de markt’ gooit.
Regeren is vooral ook experimenteren. Door belanghebbenden te consulteren, maar vervolgens ook een eigen afweging te durven makenIn de bestuurskunde duiden we dit soort dominante sturingsmodellen aan met de term ‘beleidsstijlen’. Onderzoek naar beleidsstijlen laat zien dat er aanzienlijke verschillen tussen landen zijn in bijvoorbeeld de manier waarop maatschappelijke belangen worden geconsulteerd, of op de toekomst wordt geanticipeerd in de formulering van beleid. De Nederlandse beleidsstijl wordt consistent aangeduid als sterk reactief en consensus-georiënteerd. Het Nederlandse landbouwbeleid is daar inmiddels tot een karikatuur van verworden. Van BSE tot fipronil, van fosfaat tot stikstof, het beleid van de afgelopen dertig jaar laat zich uittekenen als een stapel op elkaar geplakte pleisters en noodverbanden, zonder bijpassende diagnose en herstelplan. Geen wonder dat de boer het verband tussen alle regelingen en systemen niet meer ziet.
Ik kijk wel eens met een jaloers oog naar Frankrijk. Natuurlijk, ook Macrons autoritaire stijl roept veel weerstand op, en ook in Frankrijk protesteren de boeren. Maar een tikkeltje Frans dirigisme kan onze bestuurders wellicht van hun regeerangst afhelpen. Laat onze regering weer gaan regeren. Niet door nu opeens doldwaze besluiten te gaan nemen, maar door een resonerend verhaal voor de toekomst van onze landbouw te schetsen. Door keuzes te durven maken. Door te leren van fouten, om die keuzes vervolgens weer aan te passen. Want regeren is vooral ook experimenteren. Door belanghebbenden te consulteren, maar vervolgens ook een eigen afweging te durven maken. Ja, bestuurlijke durf, doet u daar maar een onsje meer van.
Op 3 augustus krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
#34 Bedoel je dat, ok. Weet je, ik vind dat van die tegenstellingen die misschien in theorie standhouden, maar de praktijk is zoveel weerbarstiger en zeker niet zo zwart wit. Beleid maken is uiteindelijk ook enigszins beredeneerd voortmodderen, op basis van de kennis van nu. Waarbij er met veel gemak breedsprakige visies kunnen worden geponeerd door 'de regering', maar het venijn zit in de details van de praktische uitwerking door 'de overheid'. Want dan komt die pijn van het verdelen zo nadrukkelijk naar boven. Ik vind wat Jan Peter van Doorn in #1 zegt daarom ook zo treffend.
Zullen we het hier maar bij laten?
#26, Petra Berkhout , een stramien is een geheel, een beeld en een richting. In modernere taal: guidelines met een budget en een bewaking. Helpt dat?
Jordi een mooie van Machiavelli over de overheid (= de politiek): Politiek is de som der middelen die nodig zijn om aan de macht te komen en die te behouden en van die macht zo nuttig mogelijk gebruik te maken.
Van Machiavelli's onbeschaamde realisme over menselijke verhoudingen kun je nog altijd veel leren.
@ej van ginkel, ik zet ook niet alles er op wat ik typ en soms zwak ik het nog wat af. Met "Daarnaast is het politieke debat ook erg gepolariseerd en hebben vaak schreeuwen de kleine groepen mensen vaak het hardst." doel ik meer op de mensen die hard van de toren schreeuwen omdat ze zich druk maken om non-problemen en schreeuwen om te schreeuwen.
#30"Daarnaast is het politieke debat ook erg gepolariseerd en hebben vaak schreeuwen de kleine groepen mensen vaak het hardst."
We worden als boeren ook een klein clubje en ik erger me ook soms te pletter aan uitlatingen die zo bezijden de realiteit zijn hier op fl maar ik heb vaak stukjes die ik getypt had toch maar niet geplaatst omdat ze meer therapeutisch dan nuttig voor de discussie waren.