Ambachtelijk verwijst naar vakmanschap. Dat van iemand die weet hoe iets moet ook als het net anders is. Vlees is nooit even vet of mager als de vorige keer. Appels hebben nooit evenveel suiker of zijn nooit even rijp, noch onderling noch als de vorige keer.
Een ambachtsman maakt er altijd het beste van omdat hij geen procedure uitvoert, maar zijn kennis volgt en op basis daarvan intervenieert, als kleine afwijking van een basisproces.
In een industrieel proces is kennis omgezet in een procedure die alle variaties zorgvuldig uitsluit door het product eerst homogeen te maken en dan verwerkt in een onveranderbaar proces met altijd hetzelfde eindproduct.
De ambachtsman is dus een kenniswerker. De industrieel een knoppendrukker.
Maar nou het voorbeeld van 'mijn slager', een grootslager. Hij gaat met z'n fabriek om als een ambachtsman. Hij intervenieert en maakt optimaal gebruik van de variaties van verschillende charges basisproduct. Zijn mensen en machines zijn de verlengstukken van zijn armen.
Het woord ambachtelijk durft hij niet te gebruiken, want hij is een fabriek. Bonne Maman straalt, met z'n handgeschreven letter en Bretons bont gevlekte dekseltje, ambacht uit zonder dat zit er een cent variatie zit tussen de ene en de andere pot of tussen nu en 3 jaar geleden. Hoogstens is het fruitgehalte langzaam omlaag gebracht om het mensen niet te laten opvallen. Een zorgvuldig proces, uitgevoerd door knoppendrukkers.
Stelling: als er ambachtelijk op staat, klopt het niet. Als het altijd lekker en soms een beetje anders smaakt, is het ambachtelijk maar kun je het beter niet zo noemen.
'Artisanal' (ambachtelijk) van de foto is een chique kaaswinkel en bistro in NY, USA.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 3 augustus krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 3 augustus krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Ik kan het niet geloven: zijn we het allemaal eens dat 'ambachtelijk' is wat hierboven staat?!?!?
Kijk, nu werkt het, dat is mooi. Kan ik hier ook even melden dat ik het in grote lijnen met Dick eens ben qua definities, maar dat ik wel struikel over het gender issue, beroepshalve. Soms kun je dat 'hij' voorkomen door een meervoudsvorm te gebruiken. Maar ik geef toe, een woord als 'ambachtsman' of 'vakman' laat zich moeilijk sekseneutraal omvormen. En monsterlijke woorden als ambachtsvrouw, of vakvrouwschap hoeven voor mij ook niet. Zo, beetje off topic op de vrijdagmorgen.
Met 'kenniswerker' als synoniem voor ambachtsman kan ik nog wel wat strikvragen bedenken:
Want hoe meer knoppen de knoppendrukker tot zijn beschikking heeft (met andere woorden, hoe minder écht geautomatiseerd), hoe ambachtelijker het eindproduct? Valt heel wat voor te zeggen in de context van het verhaal over jouw slager.
En de knoppendrukker die er voor zorgt dat alle basisproducten die in de productielijn gaan een homogeen product worden, is dat een ambachtsman? Dan vertelt de vrouwelijke ambachtsman tijdens de rondleiding in de fabriek "Tot hier was het een ambachtelijk product, nu is het zo homogeen dat de machines het over kunnen nemen".
En de laatste: De programmeur van het geautomatiseerde systeem (een echte kenniswerker), is dat een ambachtsman? Immers, haar systeem (een verlengstuk van haar armen) reageert op zoveel mogelijk procesvariabelen, om er altijd het beste product van te maken. Daarbij zit er misschien een nuanceverschil, wanneer 'beste' slaat op 'precies zoals altijd' is het misschien weinig ambachtelijk (er wordt zowel naar boven als naar beneden afgerond), maar wanneer dat slaat op 'het optimale uit het product' juist wel. En hoe meer procesvariabelen de programmeur meeneemt in haar computerprogramma, hoe ambachtelijker het eindproduct.
Dan ben ik eigenlijk het gelukkigst met je stelling, die niks van doen heeft met het bovenstaan, helemaal mee eens!
Er zijn ambachtslieden zat die het woord "ambachtelijk" succesvol gebruiken, dus Dicks stelling kan naar de prullenmand.
Maar goed. Hij lijkt te vinden dat het woord "ambachtelijk" iets zou MOETEN betekenen. Dat het dus bij wet geregeld zou moeten worden dat het alleen voor processen met wisselende kwaliteit zou mogen worden. Tegelijkertijd vindt hij dat bij processen met wisselende kwaliteit het woord juist NIET gebruikt zou moeten worden. Hij wil dus een bij wet geregelde woorddefinitie van een woord dat niet gebruikt zou moeten worden.
Dan is zelfs W. Klootwijks Taalstasi efficiënter.
Wouter, Stasi-praktijken? Leg eens uit.