We doen een tekstanalyse en kijken dan wat Harry Brouwer van Unilever echt zegt en wat universitair docent Gerda Casimir van Wageningen UR daarvan vindt.
ROTTERDAM - Nepkaas op de pizza, koekjes met gluten die het cholesterolgehalte verlagen, maar alleen als je er twaalf per dag eet.
Gek genoeg tasten dit soort berichten het vertrouwen van de consument in de voedingsmiddelenindustrie niet aan, zegt universitair docent Gerda Casimir van de Universiteit van Wageningen. "De Nederlander heeft er veel vertrouwen in dat wat hij koopt goed en gezond is. Hij gaat ervan uit dat er regels zijn en dat daarop wordt gecontroleerd."
Ook Harry Brouwer, topman van Unilever Benelux, zegt niets te merken van groeiende scepsis onder de consument richting de voedingsindustrie. "Als fabrikant kunnen wij maar één ding doen en dat is betrouwbaar zijn. Wat er op de verpakking staat zit er ook echt in. Wij hebben veel mensen in onze laboratoria om ervoor te zorgen dat onze producten zo gezond mogelijk zijn." Sinds 2005 heeft Unilever zo'n 50.000 recepten doorgenomen en verbeterd. Brouwer: "In geen enkel Unilever-product zitten nog transvetten. Gezondheidsclaims op verpakkingen worden gesteund door wetenschappelijk onderzoek. Daarom zijn wij blij dat de Europese Unie nu serieus kijkt naar dit soort claims, want misleiding doet de sector schade." De consument heeft nog steeds vertrouwen, maar toch maakt Brouwer zich zorgen over de 'vloedgolf aan claims' die de supermarkten momenteel overspoelt. Unilever is samen met andere fabrikanten, supermarkten en het Voedingscentrum de motor achter het Ik Kies Bewust-logo, dat aangeeft dat een product beter scoort op vet, suiker, zout of calorieën dan andere producten van dezelfde categorie. Een product krijgt het logo pas na goedkeuring door een wetenschappelijke raad. "Het is een hulpmiddel voor consumenten om te kiezen voor gezondere varianten in elke productcategorie, want niemand kan wijs uit de ingrediëntendeclaraties." Maar sinds de introductie van het logo, plakt elke fabrikant of supermarkt gezondheidskreten op zijn verpakkingen. Meestal zijn het pure reclamekreten, gebaseerd op niets.
"In dat geval doen die bedrijven de voedingsmiddelenbranche hiermee schade", aldus Brouwer. "De consument zal uiteindelijk wel het kaf van het koren scheiden, want loze claims zijn op den duur niet vol te houden."
Casimir gelooft niet dat de gezondheid van de consument gebaat is bij Ik Kies Bewust. "Wij worden te dik omdat wij geen gezond voedingspatroon hebben. Dan is het natuurlijk goed als de voedingsindustrie minder vette producten maakt. Het gevaar bestaat dat de consument denkt dat hij gezond bezig is als hij spullen met het logo koopt. Maar het zegt alleen dat hij een product koopt dat beter is dan een ander product. Het zegt niet of het voedingspatroon gezond is." Unilever en andere fabrikanten van fruitdrankjes kregen om die reden kritiek van de Consumentenbond. Ze boeken commercieel veel succes met kleine flesjes als Knorr Vie. Volgens de bond zitten er wel vitaminen en vezels in, maar die zitten ook in een veel goedkoper pak sinaasappelsap. Bovendien wekken de flesjes de suggestie dat ze net zo goed zijn als echt fruit en dat is niet zo. Brouwer: "Maar dat zeggen wij toch ook niet. Knorr Vie is voor de mensen die niet voldoende groente en fruit eten; het overgrote deel van de Nederlanders. Het Ik Kies Bewust-logo zegt ook niet dat je gezond bezig bent, wél dat je gezonder bezig bent. Wie alleen producten zou eten met Ik Kies Bewust erop, blijft wel netjes binnen de grenzen met vet, zou en suiker."
Gerda Casimir is heel duidelijk en geeft exact hetzelfde argument als hier ontwikkeld is tegen Ik Kies Bewust: Het gevaar bestaat dat de consument denkt dat hij gezond bezig is als hij spullen met het logo koopt. Maar het zegt alleen dat hij een product koopt dat beter is dan een ander product. Het zegt niet of het voedingspatroon gezond is.
Is Unilever dus onbetrouwbaar? Als hoge bazen en de ex-staats die het logo waar ze volop aan meedoen de boel zo flessen: ja! Door gezonderheidsclaims te suggeren maken ze misbruik van het goede vertrouwen van consumenten. Brouwer geeft aan heel goed te weten waar Abraham de suggestieve mosterd vandaan haalt en aarzelt geen moment er meteen gebruik van te maken.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 3 augustus krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 3 augustus krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Bezoek voor de grap eens de site van Honig.
Mijn vrouw kocht een pak mie van Honig. De slogan viel me meteen op: "Vertrouwd". Wie de site bezoekt, ziet die term ook langs komen, alsook "Samen", "Speciaal", en "Inspiratie". Maar "Vertrouwd" is de meest opmerkelijke. "Samen" eten willen de meesten wel. "Inspiratie" voor nieuwe gerechten ook nog wel. En tuurlijk is wat je kookt wel "Speciaal".
Maar "Vertrouwd" slaat natuurlijk ook op wat Honig wil, dat de perceptie van de klant is. "Vertrouwd" Honig, want dan weet je wat je krijgt. Geen gekke dingen. Dat werk. "Goedgekeurd door de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen." Of zo.
En dhr. Brouwer gebruikt datzelfde gevoel. Reclame is immers gevoel. Dus spelen ze daar op in. En dus scheppen ze een beeld, dat het IKB toch echt in het belang van de consument is, aangezien "het overgrote deel van de Nederlanders" "niet voldoende groente en fruit eet". "Vertrouw ons nu maar, wij weten wat goed voor u is." Ze zeggen het nog net niet letterlijk...
Maar er wordt nu tenminste wel duidelijk gecommuniceerd dat het gaat om een aanduiding binnen een bepaalde categorie. En dat vind ik dan wel weer goed.
Wat jij 'wel weer goed' vindt, wordt in dezelfde ademteug verbonden met een gezonderheidsclaim. Vind je dat goed?
Dat zeg ik niet. Ik zeg dat ik het goed vind dat er nu bij staat "dan andere producten van dezelfde categorie".
Overigens is de laatste zin van het stuk wel opvallend:
De snelle lezer zou kunnen denken dat je inderdaad onbeperkt IKB kunt eten, want dan blijf je binnen de grenzen van wat gezond is. Gemakshalve geen woord over hoeveelheden....
Dan is dat helder. Dat IKB een systeem dat een 4x4 Lexus op een beetje accu beter noemt dan andere auto's, was altijd al bekend. Kennelijk is er opeens aanleiding om het bekender te maken. Tegelijk blijven de cardiovasculaire claims je om de oren vliegen. Maar dat zegt het logo natuurlijk niet. Welnee.
De discussie hier doet me denken aan de kreten die werden geroepen over olijfolie toen die hype begon. Olijfolie was gezond voor alles, het paste in een gezond dieet etc. Iedere tvkok besprenkelt alles rijkelijk met oijfolie. Feit blijft natuurlijk dat het nog steeds vet is, waarschijnlijk gezonder dan andere vetten maar nog steeds zééér calorierijk. Ik heb wel eens iemand gesproken die dacht dat je olijfolie onbeperkt mocht eten, want het was zo gezond....
Over dat nep-gezondheidsimago hoor je echter nooit iemand.