2 min
technoloog die afstudeeronderzoek doet in Nicaragua. Hij heeft daar een heel andere blik gekregen op Eerlijke Handel en keek met opgetrokken wenkbrouwen naar Albert Heijn's Puur & Eerlijk. Daar hoef je in Nicaragua niks aan te doen. Alle landbouw is er eerlijk en puur, het wordt alleen niet extra beloond. Voor wie heeft een keurmerk waarde? - vraagt hij zich af. In een gesprek dat we gisteren hadden vertelde hij me namelijk ook dat hij producten in een Engelse Fair Trade winkel zag liggen die hij van daarginder ook kent. Alleen dan zonder label. Hoe het kan weet hij niet, maar hij is er zeker van.
Bart schreef me het volgende:
Ik word altijd vrolijk van de draai die jullie geven aan de foodmarketing in Nederland. Na alle berichten op foodlog over Puur en Eerlijk vond ik het tijd er zelfs eens wat over te zeggen vanuit de praktijk van mijn onderzoek in Nicaragua. Word hier soms niet eerlijk en bovendien echt puur gewerkt? Echte mannen doen echt en eerlijk hun werk. Ik zie niet anders dan eerlijke boeren die hun dagelijks brood bij elkaar melken.
In dit soort arme landen - na Haïti is Nicaragua het armste land op het noordelijk halfrond - vind je pas "pure" producten en die ook nog eens op een "eerlijke" manier worden verdiend. Er is geen geld voor bestrijdingsmiddelen of kunstmest. De producten van hier zijn 'organic', maar dan zonder label. We hebben er geen administratie voor, maar dat hoeft ook want we gebruiken niets verbodens. Behalve dan antibiotica als het nodig is, maar dat mag in biologische landbouw ook. Net genoeg en buiten de voedselketen om.
Maar dat puur en eerlijk willen wij helemaal niet in Europa. Wij willen een constant product. Het moet vertrouwd zijn. Het mag maar een klein beetje “puur” en “eerlijk” zijn. Weet jij wat er achter het magazijn van de supermarkt gebeurt?
Met de huidige "eerlijke handel" initiatieven kun je hier helemaal niets. Fair-trade bedrijven willen niet investeren in 'grote' projecten zoals bijv. een HACCP systeem voor boeren, terwijl ze daar nu juist behofete aan hebben. De rest is al geregeld. Nicaragua is in staat tot een hoog niveau van productie, maar door miscommunicatie ontstaan handelsproblemen. Meestal ligt de oorzaak daarvan in Europa. Onze hulpinitiatieven uit Europa zijn vaak goed bedoeld maar bij de klassieke hulporganisaties (zoals bijv. Novib) ontbreekt aan voldoende kennis om die hulp zin te laten hebben.
foto: Bart Schmal
Als voorbeeld noem ik een kaasfabriek in Chantales, Juigalpa, waar ik bij betrokken ben. De fabriek werd gebouwd met geld van een Nederlandse bank en diverse hulporganisaties. Door gebrek aan sturing vanuit de hulporganisaties is een gedeelte van het geld verdampt. Zij willen nu juist hun geld terugtrekken, terwijl nota bane de bank en de Nederlandse overheid door willen om het project niet volledig onderuit te trekken. Het lijkt de omgekeerde wereld en is dat ook.
De Nederlandse consument wordt op die manier twee keer benadeeld. Eerst door een of ander goede doelen organisatie die niet weet wat hij doet maar hem wel verleidt tot donaties en aankoop van 'goede spullen' terwijl er bergen goede spullen zijn die hem niet bereiken maar voor minder meer mensen blij zouden maken. Vervolgens moet hij als belastingbetaler nog eens extra betalen omdat de Nederlandse overheid - gelukkig! - wel bij wil springen nadat de gaten gevallen zijn. Andere mensen kunnen van die gelden dus niet meer profiteren. Dat is nog veel vervelender dan de benadeling van die rijke consument.
Het is schrijnend om dat van dichtbij te zien. Daarom wil ik wel eens weten wat Max Havelaar voor z'n logo en extra prijs doet. De eerlijke reep van Verkade is net zo fair, een stuk eerlijker voor de portemonnee en laat meer geld over voor anderen die het goed kunnen gebruiken.
La Libertad, Bart Schmal
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 3 augustus krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 3 augustus krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
_002_480_289_84_s_c1.jpg)
@ Steven
Dank voor je aanvullig, ik denk dat de financiën juist in deze dicussie meegenomen moeten worden!
Want waarom is een Fair Trade organisatie Fair Trade omdat ze zich in moeten zetten met oor voor het bedrijf en de arbeiders. Door het gedrag van verschillende MVO’s in mijn onderzoeksgebied is er juist een onthoudbare situatie ontstaan waar ik na weken van gesprekken en onderzoek eindelijk een beetje vooruitgang heb gekregen. Door het autoritair handelen, niet begeleiden en tegen extern advies in geld terug eisen is er weinig vertrouwen onder de lokale bevolking over gebeven. Wie zijn daar de dupe van; de boeren, de arbeiders en ongeveer het hele dorp die hun aandelen zien verdampen.
Natuurlijk zijn er prachtige voorbeelden te vinden en lukt er ook een gedeelte, maar zolang dit soort praktijken plaats vinden is Fair Trade niet Fair Trade en kan je in mijn geval beter zaken doen met ‘gewone’ markt partijen. Zoals Parmalat in Nicaragua dit bedrijf heeft een gigantisch positieve bijdrage in het verbeteren van de markt. Door de contacten met de overheid, de kennis uit het moeder bedrijf en het intensiveren van de gehele industrie waardoor de productie (en uiteindelijk het inkomen) van de gehele keten omhoog is gegaan.
“steeds meer vrijwilligers, consumenten, besturen, bedrijfsleiders, ... die idd GEVEN om een betere wereld. Het instrument werkt”. In veel gevallen wel maar blijkbaar in derde wereld landen niet, het is natuurlijk heel mooi door ons in Europa bedacht het instrument van Fair Trade. Maar zo werkt het echt niet hier. Zie het zelf maar vaak genoeg als ik geen (geld)stok achter de deur heb dan zeggen ze ja en doen nee. Gisteren in een gesprek met boeren wat is het meest belangrijk “een hoge prijs” zonder uitzondering zelf als het voor 2 maanden is en jij een prijs afgeeft voor veel langen (en uit eindelijk beter) dan blijft het daarbij. Zolang die visie er niet is moet die extern gevoed worden en ik denk dat die rol heel goed bij MVO’s past.
“Derde punt (herhaling): onze (voor 99% vrijwilligers) wereldwinkelbeweging heeft expliciet als missie zichzelf ooit kunnen op te heffen. Het Max Havelaar-keurmerk ziet dat anders voor zichzelf.” Misschien nog even kijken op http://www.oww.be/missie en http://www.maxhavelaar.nl/overmaxhavelaar/missie-visie-strategie volgens mij liggen die toch wel heel dicht tegen elkaar, en het opheffen van Oxfam dan wel Max staat nergens, misschien dat de missie van 2030 zoiets mag brengen.
Nog even over de ‘Oxfam Fair Trade store’ denk je echt dat een consument dat niet als merk ziet? Het is het afkopen van een gevoel zoals mooi is neer gezet in een Klein verslag van Wim Boevink ( http://www.trouw.nl/nieuws/nederland/article2771006.ece/Help_mij__o_grote_Dick_.html )
@Bart Schmal: bedankt voor je antwoord. We zijn het toch niet echt eens met mekaar hoor. Je punten van kritiek zijn me niet onbekend. Het is goed dat Foodlog een platform is waar je die kan formuleren.
Eerst: lees het door ons Vlaamse huis geschreven <a target="_blank" href="http://www.oww.be/documenten/campagne/cacao_oxfamresearchpaper.pdf ">Cacaorapport van Oxfam International</a> (pdf - 1Mb). Je zult er nergens in terugvinden dat we onszelf waar dan ook als dé norm verheffen over hoe handel echt anders beter en eerlijker zal zijn. Het rapport is bezig aan een schitterende internationale carriere. Kwasi alle belangrijke betrokken partijen (en dat zijn er nogal wat) in de cacao nemen het appèl dat op hun wordt gedaan zeer ernstig. Wij kunnen dit zo schrijven omdat de waaier van zelfregulerende industriestandaarden tot private labels niet de onze zijn. Incl. Max Havelaar. In die zin bestaat onze missie er zo ook in dat het Max Havelaar-keurmerk wordt opgedoekt. Idem dito Rainforrest Alliance, Utz Kapeh. "Als burger wil je niet beschermd worden door privé-milities, als consument en voedselproducent niet door privé-labels." Die filosofie.
Maar dus nogmaals: 'Fair Trade' is GEEN merk. Het kan door niemand geclaimd worden. Het is een alarmsignaal. Tot bij de intrede van het Max Havelaar KEURMERK was het enerzijds een manier om handel tot een INSTRUMENT te maken van kleinschalige ontwikkelingsHULP. Anderzijds legden de verhandelde producten en de partners die ze in het Zuiden produceerden uit wat er mis was met de bestaande wereldhandel (in vooral landbouwgrondstoffen).
Dan kwam er eind jaren tachtig (van vorige eeuw) het keurmerk. Dat zich idd in Nederland al snel als een COMMERCIEEL MERK ging gedragen. In België zijn er nooit Max Havelaar-MERKkoffies verkocht, maar wel koffies met het LABEL Max Havelaar. In Vlaanderen zijn er - door toedoen van de Wereldwinkels - altijd veel strengere criteria geweest om het MH-keurmerk te mogen gebruiken, dan in Nederland. In NL was een ietsiepietsie fairtrade steeds voldoende om INDERDAAD de klant een loer te draaien. Het vereiste percentage fairtradeproducten in een afgewerkt product, opdat het het keurmerk mag dragen, is in NL steeds - eum... - erg liberaal ingevuld. 80%, 51+, 17%. Deed er nooit veel toe in NL.
Is een voedingsproduct te merken als BIO als het een door de aanbieder vrij percentage aan biologisch geteelde producten kan bevatten? Bestaat 17% diervriendelijk? Voldoet 51% 'diervriendelijk'. Of 'fair'? Of 'bio'? Of 'streek'?
Ik denk van niet.
Het eerste punt is voor mij (de tendens id idd anders): hou fair trade kleinschalig en wees streng in de leer. Vooral voor jezelf als aanbieder van het product waarmee je naar de consument trekt. Idem dit voor bio, bijv. Dat fair trade of bio zouden werkzaam zouden zijn als een universeel economisch kader is dromen en vooral een product van christelijke fanatasie. Ja, mss zelfs fanatisme. Niemand die een boterham met choco minder hoeft te smeren in ons rijke stuk van de wereld, met of zonder bio.
Tweede punt: ik zie dat het werkt waarvoor het het bedoeld is. Ik heb het voorrecht deel uit te maken van een levendige beweging van kleine producenten in het Zuiden en in het Noorden steeds meer vrijwilligers, consumenten, besturen, bedrijfsleiders, ... die idd GEVEN om een betere wereld. Het instrument werkt.
Derde punt (herhaling): onze (voor 99% vrijwilligers) wereldwinkelbeweging heeft expliciet als missie zichzelf ooit kunnen op te heffen. Het Max Havelaar-keurmerk ziet dat anders voor zichzelf.
Ik ga niet verder in op je andere opmerkingen (kredieten etc...), niet omdat ze niet pertinent of irrelevant zijn, maar omdat het echt materie is van dergelijke orde, dat je die beter voert op een banklog of zo.
Blijf je vooral inzetten voor de goede dingen waarin je gelooft, Bart!
@ Steven, ik ben het in grote lijnen met je eens, harstikke leuk natuurlijk dat Fair Trade als een lege huls wordt gezien maar dat is het voor de consument niet (zie eerdere discussie). Fair Trade is een merk dat zou jij bij Oxfam moeten weten. Als er een organisatie is die het woord Fair Trade als een Trade mark gebruikt dan is het Oxfam, (begrijp me niet verkeerd, het is een mooi initiatief maar het geeft de consument weinig fantasie)
Dat Verkade nu net zo Fair is als een Max reep is zeker aan Max te danken en de andere NGO's die het pionierswerk deden. Maar ik pleit voor een vernieuwing van de NGO's ik zie hier in Nicaragua de echte behoefde nu de prijs op een mooier niveau ligt is het nodig om verder te kijken waarom kan een organisatie niet zelfstandig acteren in dit land.
Wat mij daar sterk bij opvalt is de manier waarop NGO's tegen adviezen van banken en overheden in hun zinnen zetten, specifieker kan ik helaas niet zijn maar neem van mij aan dat het gedrag van NGO's in sommige gevallen heel fout is.
Ik geloof in een consument die wel geeft om de wereld (waarom zou ik anders mijn eigen tijd en geld steken in het ontwikkelen van een derde wereld land, omdat ik wel geloof in het goede) Natuurlijk denken we vaak met de portemonnee maar er is afzet voor Fair Trade alleen bij nader inzien is Fair Trade niet zo Fair en dat is schokkend.
Multatuli, vreet uw hart uit.
@Guillaume: "Misschien bedelen we over 20-30 jaar zelf om ‘Fair Trade’ voor onze agrarische producten."
Zeer juist. Zeer juist.
@Wouter DH: "FairTrade begint inmiddels een besmette organisatie te worden......"
Fair Trade is een idee. Een middel. Zoals Twitter vandaag in Iran. Het is GEEN organisatie. Het is een zeer losse beweging. Max Havelaar is een Nederlands initiatief, een keurmerk. En heeft eigenlijk geen uitstaans met die beweging. Max Havelaar is een kantoororganisatie. Heeft MH hier ooit al eens iets komen vertellen? Dacht het niet.
@ Bart: "Hopelijk nemen de NGO’s de regie voor Fair weer in de hand en komen ze net als in de jaren negentig weer als nieuw en eerlijk over."
Precies waar ik voor pleit vanuit Oxfam-Wereldwinkels.
"De eerlijke reep van Verkade is net zo fair, een stuk eerlijker voor de portemonnee en laat meer geld over voor anderen die het goed kunnen gebruiken," zegt Bart Schmall op het einde.
Ja hallo. Wie heeft Verkade geholpen bij het ontwikkelen hiervan, denk je? Juist, Oxfam Nederland. En Max Havelaar. Oei, wat doen we hiermee? Verkade ook mee in de ban? Hoop ik niet, want ze menen het echt serieus en zullen het keurmerk op termijn verplichten te democratiseren. Verkade kan niet anders, of ze hangen.
"Ik heb nog even het merk en de herkomst van een product in een Engelse Fair Trade winkel achterhaald, ik vond het in Costa Rica zonder Fair Trade logo en lokaal gemaakt, het zelfde product in Engeland uit Thailand en wel Fair Trade.
Bart, nogal wiedes. Slechts een minimaal precentage van de productie in het zuiden haalt het Noorden onder fairtradegaranties. De rest wordt verhandeld, zoals we dat sinds de 16de eeuw aan de wereld zijn gaan opleggen. Da's de kern van de zaak: we worden verwend met het beste van wat boeremensen van zich kunnen geven, maar ons economisch systeem beloond hen er niet voor. Van dat beste wordt slechts een klein deel binnen FT verhandeld, zoals ik al zei.
Met fairtradeproducten te kopen geef je een signaal dat je de wereldhandel (in landbouwproducten) anders wil. De laatste zorg van van de OESO, Guillaume.
Maar laten we vooral positief zijn. Het verheugd mij om te zien hoe vaak fair trade als onderwerp hier aan bod komt. Het wekt dus wel iets op. En da's voor mijn part het voornaamste: maatschappelijke discussie.
En waarmee ik wil afsluiten: de Boerenwerkgroep in Wageningen zegt het telkens weer: het kan de Nederlander totaal niet schelen vanwaar zijn producten komen, als ze maar zo goedkoop mogelijk zijn. Ook de Nederlandse boeren moeten op weinig solidariteit rekenen van Jan Modaal. Keurmerk of niet. Boeren zijn verworden tot G.I.'s Inwisselbare productiemachines op het slagveld van de wereldhandel.
Wat is het alternatief dat Foodlog aanreikt? Goed gedocumenteerd, goed geformuleerd én dermate wervend dat het volk in beweging komt voor goede, betaalbare voeding met leefbare productieomstandigheden en degelijke sociale voordelen voor de kleine producent.
@ Wouter, ik heb begrepen dat het verschil in namen in het verleden is gemaakt om een duidelijker verschil tussen de Has en Wageningen te krijgen (Voedingsmiddelentechnologie aan de Hassen en Levens aan de Uni).
Op dit topic zijn we het met elkaar eens dat een aantal NGO's zich gedragen als grote marketing organisaties waarbij de echte trader uit het oog verloren is. Eigenlijk vind ik het ook niet echt boeiend of wij als consument worden bedonderd (ik geloof dat we dat vaak willen). Maar wel dat door dit handelen de wereld niet beter wordt. Niet dat ik geitenwollen sokken wil breien maar het zou pleiten voor de Max havelaars van deze wereld om hun verantwoording te nemen in duurzame Fair Trade, dus niet alleen een certificaat maar juist op educatie en communicatie. Echt waar met communiceren en mensen uitlaten praten heb ik hier al voor elkaar gekregen dat boeren ga nadenken over hun productie en prijs.
En dat hebben we hard nodig, de actoren in derde wereldlanden moeten werken aan hun lange termijn visie niet alleen voor een eerlijke prijs maar in de sterk groeiende populatie hebben wij de productie ook echt nodig om alleen al de voedselproductie per persoon op pijl te houden.
Maar hoe vertel je het handelen van de NGO's aan de kritische consument in Europa, laat staan aan een ongeletterde boer in Chantales.
Hopelijk nemen de NGO's de regie voor Fair weer in de hand en komen ze net als in de jaren negentig weer als nieuw en eerlijk over.