Om een fietsband te plakken, of het stikstofdossier te kunnen sluiten, moeten we ons bovenste brein aanspreken. Voor de gezondheid van dat bovenste brein zijn we echter afhankelijk van het functioneren van het onderste. Het kwalitatief en kwantitatief exploderende onderzoek naar het microbioom heeft de laatste jaren veel inzichten opgeleverd in de integratie van hersenen en darmen.
De communicatie verloopt door de hersen-darm-as, via de nervus vagus, de grote ‘zwervende’ zenuwknoop in de buikholte. De informatie-uitwisseling gaat van het zogenaamde enterische zenuwstelsel van de darmen naar het centrale zenuwstelsel van de hersenen en de uitlopers daarvan door het hele lichaam. Simpel gesteld: darmbacteriën praten met de hersenen.
De hersenen zijn de pianist, de darmen zijn de piano, en de darmfunctie is dan de muziek. Een slechte piano brengt lelijke muziek voort, hoe briljant de pianist ook isPianist
De Stichting Darmgezondheid gebruikt een leuke vergelijking voor die communicatie. De hersenen zijn de pianist, de darmen zijn de piano, en de darmfunctie is dan de muziek. Een slechte piano brengt lelijke muziek voort, hoe briljant de pianist ook is. Dat de piano van de moderne mens vaak slecht gestemd is, is geen geheim meer. Maar wat het effect van die slechte muziek is op de pianist zelf, daar weten we nog maar heel weinig van.
Twee (van vele) frappante oudere voorbeelden van de invloed van de darmfunctie op de hersenen vice versa zijn de kunstmatige verhoging van serotonine bij mensen met psychische problemen en het RED-dieet, dat tegen ADHD is ontwikkeld. Serotonine is een van de belangrijkste neurotransmitters, stoffen die signalen in het zenuwstelsel overbrengen. Antidepressiva die aangrijpen op de serotonineproductie blijken ook klachten van het prikkelbare darmsyndroom (PDS) aanzienlijk te verminderen.
RED
In 2012 promoveerde de Eindhovense psychologe Lidy Pelsser op een onderzoek naar een Restricted Elimination Diet (RED), een methode om door weglaten en weer toevoegen van bepaalde voedingsmiddelen het gedrag van kinderen met ADHD te verbeteren. Tot op heden wordt de therapie succesvol toegepast in gespecialiseerde klinieken. Bij kinderen met ADHD blijkt wat er in hun darmen komt aan voeding en wat daarmee gebeurt kennelijk van invloed te zijn op hun psyche.
Destijds werd de RED-therapie in onder meer de Volkskrant afgedaan als onwetenschappelijk. De werking zou berusten op inbeelding, een placebo-effect, en Pelsser was een charlatan. Ook bij de door de VK-verslaggevers geraadpleegde deskundigen was het idee dat voeding de psyche en hersengezondheid kan beïnvloeden nog niet ingedaald. Nu twijfelt niemand daar meer aan, wel nog vaak aan wat de ontdekkingen precies betekenen.
Kwaliteit van leven
De recente oogst aan publicaties over darmgezondheid en hersenfunctie is indrukwekkend. Veel van dat onderzoek (in welke vorm ook) is observationeel van aard, maar niettemin overtuigend.
Een onderzoeksgroep van de universiteiten van Groningen en Leuven rapporteerde vorig jaar in Nature Microbiology dat het al dan niet voorkomen van bepaalde soorten bacteriën in de darmen mede van invloed was op de productie van sommige neurotransmitters (serotonine en dopamine). Een tekort daaraan werd in verband gebracht met de depressieve klachten en minder QoL, ‘kwaliteit van leven’. De achterliggende theorie is dat de mens evolueerde in symbiose met dergelijke bacteriën: beide profiteren van elkaar.
Een onderzoek met muizen van de John Hopkins universiteit in Baltimore bevestigde een theorie over het ontstaan van Parkinson. Deze Braak-hypothese uit 2003 stelt dat Parkinson (mede) veroorzaakt wordt door pathogenen die vanuit het enterische zenuwstelsel de hersenen bereiken. Dit eiwit, een bepaalde vorm van alpha-synucleïne, ontstaat inderdaad in de darmen.
Een eerdere aanwijzing voor de juistheid van de theorie van Braak was de statistische observatie dat bij mensen van wie op jonge leeftijd de blinde darm was verwijderd later minder vaak Parkinson werd vastgesteld.
Chronische inflammatie, de permanent verhoogde, sudderende activiteit van het immuunsysteem, wordt algemeen gezien als een onderliggende oorzaak van neurodegeneratieve aandoeningen zoals Alzheimer en ParkinsonDementie
Om erachter te komen hoe een normaal verlopend mechanisme in elkaar zit, is het instructief te onderzoeken hoe dat verstoord wordt in een abnormale situatie. Chronische darmontstekingsziekten, in het bijzonder Crohn en colitis ulcerosa (IBD met een Engelse afkorting), hebben invloed op de gezondheid van de hersenen, daarvoor groeit het bewijs.
Een Deense studie uit 2018 toonde in een groot cohort van IBD-patiënten, die over lange tijd gevolgd werden, een verband aan tussen chronische darmontstekingen en Parkinson.
Patiënten met IBD hebben tot drie keer zoveel kans op vasculaire dementie en zes keer zoveel kans op alzheimer. Dat blijkt uit een groot recent deze Taiwanese ‘population-based cohort study’.
Chronische darmontsteking verslechtert op meerdere manieren de werking van de darmen. IBD-patiënten hebben afwijkende samenstellingen van de darmbacteriën, waardoor pathogenen aangemaakt kunnen worden. Maar vooral ook is het functioneren van de darmwand, het selectieve filter tussen de inhoud van de darmen en het lichaam, ernstig verstoord. De wand laat stoffen door die bij een darmwand in gezonde staat tegengehouden zouden worden.
Spreekvaardigheid
Dat voeding een grote rol speelt in de gezondheid van de darmen is bekend. Ook de darmwand profiteert van de juiste voedingsmiddelen, zoals plantaardige vezels die de grondstof voor beschermende korteketenvetzuren zijn die door bacteriën worden gemaakt als voeding van de darmwand.
Onderzoek naar de spreekvaardigheid van een cohort Canadezen, van 45 tot 85 jaar oud, legt een direct verband tussen de ‘cognitieve gezondheid’ en voeding. Als de Canadezen meer fruit en groente eten gedurende hun leven, komen ze op latere leeftijd beter uit hun woorden, hetgeen een indicatie is van betere verstandelijke vermogens. Ook werd obesitas in verband gebracht met slechtere scores voor spreekvaardigheid.
Meer fruit, groenten en volle granen eten ter bestrijding van darmkwalen is een terugkomende aanbeveling. Hoewel ze er niet van genezen, hebben IBD-patiënten baat bij een mediterraan dieet, volgens Italiaanse onderzoekers, omdat het de lage graad inflammatie in de darmen verlaagt.
Inflammatie
Chronische inflammatie, de permanent verhoogde, sudderende activiteit van het immuunsysteem, wordt algemeen gezien als een onderliggende oorzaak van veel niet besmettelijke, zogenaamde westerse ziekten, waaronder neurodegeneratieve aandoeningen als Alzheimer en Parkinson vaak begrepen worden.
Meer en meer onderzoekers zijn ervan overtuigd dat gezonde darmen daar een belangrijke rol in spelen. Ook de aanwezigheid van veel lichaamsvet in de buikholte verhoogt de inflammatie. Buikvet geeft zogenaamde adipokines af, signaalstoffen die de inflammatie aanjagen.
Een leven lang goed eten en op gewicht blijven helpt. Niettemin is dat geen garantie voor succes omdat neurodegeneratieve ziekten meerdere oorzaken hebben, waaronder een genetische component.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Carolien nee niet openbaar gepubliceerd in de zin zoals jij denkt. De investeringen moeten gedaan worden door de primaire sector mogen zij dan ook een groot gedeelte van de winst incasseren?
Dat moet strategisch geregeld worden anders blijft de ketenpositie zoals hij georganiseerd is.
Als, ja als we de zorgkosten met 30% kunnen reduceren, daar heeft het alle schijn van, wordt door kennismensen sterk vermoed en willen dat wetenschappelijk onderbouwen, wie komt dan de winst toe.
Marco waar staat iedereen mooi op te wachten, of de trein langs komt?
Het staat iedereen vrij om de handschoen op te pakken en initiatieven te ontplooien deze richting wij doen dat nu al 37 jaar.
Arnold moet eerst een aantal zaken strategisch goed regelen en een goed verdienmodel voor de jongelui organiseren. Ondertussen worden veel mensen kennelijk onnodig ziek (80% volgens arnold van het leed en zeer is voedsel gerelateerd), en hebben ze tot op het ministerie toe geen tijd om naar Arnold te luisteren (hoe zou dat toch komen?). Enorme kans dat het verdienmodel niet goed genoeg zal zijn en het strategisch regelen niet gaat lukken, staat iedereen toch maar mooi in de wacht.
Arnold, je zegt in #23: <<Carolien heb goede reden om het nog niet te delen eerst enige zaken strategisch goed regelen.
Onze jongelui die dit gaan realiseren behoren zich hierdoor een goed verdienmodel te organiseren.>> Dat begrijp ik niet: Je suggereerde toch dat er onderzoeksresultaten zijn die de samenstelling van de bodem relateren aan gewaskwaliteit en humane gezondheid? Is dat dan geen openbaar (gepubliceerd) onderzoek? En wat moet ik me voorstellen bij dat 'verdienmodel' van jouw 'jongelui'?
Het zou mij niet verbazen als bacteriën, of ze nu uit de darmen, mond of de huid afkomstig zijn, bij mèèr ziekten betrokken zijn dan nu bekend is. Het heeft tenslotte bijna een eeuw geduurd voordat algemeen geaccepteerd is dat een maagzweer in het overgrote deel van de gevallen veroorzaakt wordt door een bacteriële infectie, en niet komt door roken, drinken, stress, pikant eten en noem maar op. Des te opmerkelijker omdat dat al vanaf de 19e eeuw patholoog-anatomen bacteriele structuren in weefselcoupes vonden. Van meer recente datum is de ontdekking dat darmbacteriën voorkomen in ogenschijnlijk gezond hersenweefsel, dus het zou zomaar kunnen dat die rechtstreeks praten met de hersenen en de nervus vagus telefoonlijn tussen het darm microbioom en het brein helemaal niet bestaat maar ontsproten is aan de fantasie van de onderzoekers.
#22 Theo, consensus is in de wetenschap een schaars goedje, maar in geval van caries is vrijwel "iedereen" het met elkaar eens dat dit dat deze aandoening veroorzaakt wordt door zuur dat ontstaat bij de afbraak van suikers door bacteriën in de tandplak. Tandglazuur bestaat vrijwel volledig uit een mineraal (hydroxyapatiet) dat in zuur milieu in oplossing gaat. Dit fenomeen kan ook in de reageerbuis worden nagebootst, dus zonder hypothalamus en vloeistofstromen. De reden dat aantallen suikermomenten zo cariogeen zijn komt doordat dit zorgt voor een voortdurende aanvoer van suiker, waardoor de groei wordt bevorderd van bacterie-soorten die suiker als belangrijkste voedingsbron gebruiken.
Dick #19 Nee die nutriënten horen in voldoende mate aanwezig te zijn maar zijn dat niet en ja Carolien het bodem milieu, zoals jij het noemt, is complex. Daar zit ook het grootste probleem.
Daar is al veel over bekend door specialistische onderzoek instellingen. Niet in Nederland maar daar wordt op dit moment diepgaand onderzoek naar gedaan.
Het zijn geen onzin vragen Dick zeg dan ik weet het niet.
Ja Carolien nutriënten werken in teams ze hebben elkaar nodig en uit balans werken ze elkaar tegen. De bodem op orde en plantengroei monitoren helpen ons te reageren om tekorten te verhelpen. Daar is specialistische kennis voor nodig vanuit die noodzakelijke balans.
Carolien heb goede reden om het nog niet te delen eerst enige zaken strategisch goed regelen.
Onze jongelui die dit gaan realiseren behoren zich hierdoor een goed verdienmodel te organiseren.