Voedsel wordt duur door traag aanpassingsvermogen van het voedselsysteem

Inkopers bij supermarkten realiseren zich nog steeds onvoldoende dat de gevolgen van klimaatverandering direct invloed hebben op de beschikbaarheid van voedselproducten, vooral als dat afkomstig uit het mondiale zuiden. Door veranderende weersomstandigheden, zoals kortere en warmere winters, variëren en krimpen de oogstvolumes.

Francisco Martin-Rayo, CEO van Helios, een data start-up die met behulp van AI oogstvoorspellingen doet, waarschuwt dat supermarkten maar beter op zoek kunnen gaan naar back-up leveranciers. Hij ziet de onrust onder inkopers groeien nu duidelijk wordt dat de oogstzekerheid afneemt. “Inkopers die bijvoorbeeld 70% van hun bananen bij Dole inkopen, leggen een groot deel van hun besluitvorming in handen van één bedrijf. Dat is niet langer houdbaar,” zegt hij op Distrifood.

De keten past zich pas na lange tijd aan. Onderwijl zullen fluctuerende inkoopprijzen en onzekere beschikbaarheid leiden tot hoge prijzen voor traditionele producten

Volgens Martin-Rayo groeit het risico op mislukte oogsten door klimaatverandering. Met name teelten uit het mondiale zuiden, zoals koffie, cacao en mango’s, zijn kwetsbaar. Zo leidde ongunstig weer in Peru tot een verlies van 80% van de mango-oogst. Datzelfde dreigt nu te gebeuren met Braziliaanse mango's.

Omschakeling
Ondanks deze ontwikkelingen die geen incident meer zijn, blijken bedrijven nog maar nauwelijks voor te bereiden op de gevolgen van klimaatverandering. Martin-Rayo noemt het voorbeeld van een Braziliaanse koffieproducent die te kampen had met vorst waardoor pas aangeplante koffieplanten stierven. De producent overwoog over te stappen op een ander gewas, omdat de koffieteelt door de toenemende weersonzekerheden minder rendabel werd. Het bedrijf vroeg daar een krediet voor aan bij Rabobank, maar die bleek niet bereid om de omschakeling te financieren. Ondanks de risico's van de koffieteelt, wilde de bank bij koffie blijven. Merkwaardig, gegeven nou juist de risicobeperking die de producent wilde bereiken door een andere teelt.

Het voorbeeld illustreert een breder probleem. De landbouw voelt wereldwijd als eerste inmiddels de gevolgen van klimaatverandering - ook in Nederland, waar de uienoogst significant is teruggelopen - en zoekt naar adaptatiemogelijkheden. De rest van de markt moet alle gebruikelijke handels-, verwerkings- en verkoopinfrastructuren en de financiering daarvan daar nog op aanpassen. Dat kost geruime tijd. Datzelfde geldt voor het koopgedrag van consumenten. Ook dat past zich pas na vele jaren aan. Onderwijl zullen fluctuerende inkoopprijzen en onzekere beschikbaarheid leiden tot hoge prijzen voor traditionele producten.